- Weterani i bohaterowie wojenni w XX w. to ludzie, którzy ryzykowali swoje życie dla ogólnego dobra, dla wolności. Chcemy zobaczyć jak państwo traktuje ich w różnych kategoriach, a więc jak dawali siłę polityczną pewnym ruchom czy partiom. Chcemy zobaczyć także, jak władza kreowała pewne wizerunki bohaterów. W PRL-u deprecjonowano zasługi jednych, a kreowano zasługi drugich - wyjaśnia dr Tomasz Osiński, pracownik referatu badań naukowych IPN oddział w Lublinie.

Na konferencji obok historyków zaprezentują się specjaliści z innych dziedzin.

Niezwykle ciekawie zapowiada się wykład socjologa prof. Ireneusza Krzemińskiego, który na zagadnienie weteranów i kombatantów spojrzy z perspektywy współczesnej.

- Dzisiaj mamy różnych weteranów, także ruchu opozycyjnego. Dlatego należy się zastanowić, jak ci ludzie odnaleźli się w rzeczywistości obecnej. Do kiedy ich zasługi były ważne i dla kogo ta karta opozycyjna była istotna, chociażby podczas wyborów - dodaje T. Osiński.

Podczas konferencji poruszone będą także kwestie upamiętniania bohaterów poprzez kulturę masową. Środki masowego przekazu kreowały w każdej epoce konkretne ich wizerunki. Zapisem tego zjawiska są chociażby filmy czy piosenki. Bo kto nie oglądał „Czterech pancernych” czy przygód słynnego Hansa Klossa.

- Chcemy także przypomnieć i zdiagnozować fakt, że w 20-leciu międzywojennym weterani i bohaterowie rządzili, że państwo przenikało się z tymi, którzy mieli zasługi na polu odbudowy Polski. Weteran był jednocześnie politykiem - podkreśla dr Marcin Kruszyński, pracownik referatu badań naukowych IPN oddział w Lublinie.

- Historycy lubelscy chcą się włączyć w nurt historiografii zachodnioeuropejskiej, gdzie rzeczywiście w tej szerszej formule spogląda się na historię, bez wyłącznej koncentracji na diagnozowaniu faktografii. Chcemy odkrywać procesy, zjawiska i mechanizmy, a nie tylko faktografię - podkreśla dr Marcin Kruszyński.

Konferencja zatytułowana „Ojczyzna obrońcy swemu. Weterani i kombatanci jako problem społeczny i polityczny w Polsce w XX w.” - odbywać się będzie od 25 do 27 listopada w hotelu Unia w Lublinie.

Konferencja rozpoczyna się w środę 25 listopada o godz. 9.30. Pierwszy blok tematyczny został zatytułowany „Między jednym światem a drugim. U progu niepodległości”. Kolejny, zaczynający się o godz. 12.00 dotyczy kombatantów w polskiej przestrzeni publicznej w latach 1918-1939. Trzeci panel również dotyczy okresu II RP i zatytułowany jest „Między mitem a rzeczywistością”. Naukowcy skoncentrują się w tej części na roli kultu J. Piłsudskiego, ale pojawi się również wykład na temat nerwic wojennych w ujęciu polskich lekarzy tamtego okresu.

W czwartek pierwszy panel poprowadzi dr Sławomir Poleszak. Panel rozpoczynający się o godz. 9.00 nosi tytuł: „Bojownicy o wolność i demokrację” i „zaplute karły reakcji”. O godz. 12. 00 rozpocznie się blok zatytułowany „Kariery i bariery”. Tego samego dnia ciekawie zapowiada się panel dotyczący spojrzenia na bohaterów okresu PRL w ujęciu kultury masowej.

Piątek będzie w przeważającej części poświęcony zagadnieniu „wymiany bohaterów”. Prelegenci porusza zagadnienie żołnierzy wyklętych, z wykładem wystąpi również prof. Ireneusz Krzemiński, w którym podejmie refleksję nad weteranami opozycji antykomunistycznej. Ciekawie zapowiada się również wykład dr. Marcina Kruszyńskiego dotyczący edukacji na temat weteranów w okresie PRL i III RP.

Autorami projektu są: prof. Marek Kornat, dr Marcin Kruszyński i dr Tomasz Osiński. Na konferencję mogą przyjść wszyscy zainteresowani. Mile widziani są uczniowie szkół ponadgimnazjalnych ze swoimi nauczycielami. Patronatem medialnym wydarzenie objął Lubelski „Gość Niedzielny”.

Organizatorami konferencji są Instytut Pamięci Narodowej oraz IH PAN.