Piwnica znajduje się w zabytkowej kamienicy przy ulicy Rynek 8. W okresie XV–XVI w. należała ona do rodziny Lubomelskich. W czasie pożaru w 1575 roku została prawie doszczętnie spalona i odbudowana ponownie około 1580 roku. O istnieniu w jej wnętrzach, w tzw. winiarni, niezwykłych malowideł, wiadomo co najmniej od początku XX w. Nigdy wcześniej nie były one jednak udostępniane dla zwiedzających z powodu bardzo złego stanu wynikającego z nieodpowiedniego sposobu użytkowania piwnicy. Mimo że na jej ścianach znajdowały się unikatowe polichromie, była ona zwykłym składem. Wejście do winiarni w XVIII w. zostało zamurowane. O polichromii wspomina dopiero w swoim przewodniku Maria Ronikerowa. Pierwsze prace konserwatorskie przeprowadzono dopiero tuż przed II wojną światową. Potem kontynuowali je Niemcy, uznając Piwnicę, z racji obecności na ścianach napisów w języku niemieckim, za zabytek swojej kultury. Jeszcze kilka razy podchodzono do odrestaurowania jej wnętrz. Ostatecznie renowacja Piwnicy pod Fortuną zakończyła się w lipcu tego roku.

Bogini na ścianie

Piwnica pod Fortuną składa się z 10 sal z różnymi ekspozycjami. Na powierzchni łącznie 206 mkw. najważniejszą z nich jest winiarnia z unikatowymi malowidłami. Ma ona kształt prostokąta, wewnątrz znajduje się kominek z półokrągłym okapem, a w ścianie północnej wnęka. Ściany i strop pomieszczenia ozdobione są malowidłami pochodzącymi z XVI w. Malunek na sklepieniu winiarni to rzymska bogini losu Fortuna (od której prawdopodobnie pochodzi nazwa piwnicy), stojąca na kuli w muszli płynącej po falach. Na ścianach jest osiem obrazów przedstawiających różne sceny, symbole i postaci. Są to m.in. „Wenus i Psyche”, „Demokryt i Heraklit”, „Drzewo szczęścia”, „Władza pieniądza”, „Triumf miłości”. Przy obrazach umieszczone są cytaty z Horacego, Wergiliusza oraz napisy w języku łacińskim i niemieckim. Autor polichromii jest nieznany.

Historia piwa i kata

Renowacja Piwnicy Pod Fortuną i urządzenie w jej zabytkowych wnętrzach multimedialnej prezentacji historii Lublina kosztowały 3,36 mln zł. 2,2 mln zł przekazała na ten cel Unia Europejska.