Lublin tymczasową stolicą Polski

Agnieszka Gieroba

publikacja 08.11.2012 11:09

Niepodległa Polska odrodziła się w listopadzie 1918 roku w ciągu zaledwie trzech tygodni. Lublin miał w tych wydarzeniach swój znaczący udział.

Milicja polska w Lublinie Milicja polska w Lublinie
Polska Milicja powołana w listopadzie 1918 roku była jedną z pierwszych oznak odzyskania niepodległości
Archiwum

Od 1905 roku Lublin stał się ważnym centrum kształtowania świadomości narodowej Polaków. Powstawały liczne organizacje polityczne i społeczne, rozwinęło się szkolnictwo polskie, mnożyły się demonstracje i akcje protestacyjne, których uczestnicy domagali się od okupantów swobód narodowych, a następnie niepodległości Polski. W 1915 roku, a więc rok po wybuchu I wojny światowej, w wyniku przesuwania się frontu na wschód, Lublin dostał się pod okupację austriacką. Wraz z armią austro-węgierską wkroczyły do miasta walczące u jej boku Legiony Piłsudskiego, zalążek przyszłego Wojska Polskiego. Znienawidzona przez Lublinian administracja rosyjska wycofała się na wschód. Pod rządami Austriaków Lublin stał się centrum konspiracji niepodległościowej. Atmosfera sprzyjała spiskowcom, gdyż nowe władze nie wprowadziły zbyt surowej cenzury. Ścierały się tu wpływy różnych stronnictw politycznych, powoli tworzyły się podwaliny przyszłej władzy państwowej. W nocy 6 listopada 1918 roku rozwieszono na ulicach miasta proklamację informującą o utworzeniu Tymczasowego Rządu Ludowego Republiki Polskiej. Polska Organizacja Wojskowa zajęła pocztę i większość strategicznych obiektów w mieście. Wystawiono warty i posterunki. Mieszkańcy Lublina obudzili się 7 listopada w tymczasowej stolicy Polski. Wielotysięczna manifestacja przerodziła się w radosny pochód. Z balkonu hotelu Victoria przemówili do tłumu członkowie Rządu Tymczasowego. Na placu katedralnym odbyło się zaprzysiężenie oddziałów wojskowych – POW i byłych żołnierzy austriackich narodowości polskiej. Wieczorem, po przybyciu Ignacego Daszyńskiego i Wincentego Witosa odbyło się w byłym pałacu gubernatora przy placu Litewskim pierwsze posiedzenie Rządu Rzeczypospolitej Polskiej.