To była krwawa środa

Agnieszka Gieroba

publikacja 03.11.2014 09:10

Wydarzenia z 3 listopada 1943 roku przeszły do historii jako "krwawa środa" lub "dożynki". Jednego dnia Niemcy zgładzili tysiące więźniów obozu na Majdanku, w Trawnikach i Poniatowej. Łączna liczba ofiar tego dnia obliczana jest na 42 tysiące.

Obóz koncentracyjny na Majdanku Obóz koncentracyjny na Majdanku
Jednego dnia Niemcy zamordowali 18 tys. Żydów
Agnieszka Gieroba /Foto Gość

– Kiedy obudziłem się tego dnia zobaczyłem, że nasze baraki otoczone są żołnierzami z ochrony obozu. Od strony krematorium słychać było muzykę z głośników i rozlegające się serie karabinowe. Z okien widzimy jak Niemcy wyprowadzają z VI pola kolumny więźniów pod wzmocnioną eskortą, z psami. Kolumny jedna za drugą kierują się do krematorium. Muzyka gra nieprzerwanie. Po więźniach z VI pola zaczęli wprowadzać tych z V, potem z IV i III. Zrozumieliśmy, że Niemcy przystąpili do zagłady więźniów. Czekaliśmy na swoją kolej. Rozstrzeliwania trwały cały dzień. Pod wieczór wyprowadzono więźniów z I pola. To były kobiety i dzieci. Pod koniec dnia, obok krematorium zapaliły się ogniska. Przez kilka dni dymił komin, płonęły stosy. Dusiliśmy się od śmierdzącego dymu, żegnając w myślach z życiem. Każda minuta była oczekiwaniem – wspomina Nikołaj Pietrowicz Byrgazow. – Pewnego dnia przyszli na nasze pole strażnicy i zaczęli werbować ludzi, stosunkowo młodych, którzy mogli ustać na nogach. Wyprowadzili z pola w kierunku krematorium. Tam zobaczyliśmy rowy zawalone zwęglonymi trupami ludzkimi. Cały plac pokryty był krwią. Rozdzielano nas na dwie grupy. Jednej kazano oczyścić plac, drugiej segregować ubrania po zamordowanych. Trafiłem do tej grupy. Wieczorem, gdy wróciłem do baraku pewny, że nazajutrz mnie rozstrzelają jak skończymy porządkować rzeczy, rozchorowałem się tak, że leżałem nieprzytomny dwa tygodnie. To uratowało mi życie, ale tamten widok mam wciąż przed oczami, tego nie da się zapomnieć – wspomina.

W tym dniu hitlerowcy zamordowali w obozie na Majdanku ponad 18 tysięcy Żydów. Dożynki były ostatnim etapem akcji Reinhardt - była to zarazem największa egzekucja przez rozstrzelanie w historii niemieckich obozów koncentracyjnych.
Do udziału w upamiętnieniu dramatycznych wydarzeń zaprasza dyrekcja Państwowego Muzeum na Majdanku. Uroczystości odbędą się dziś w południe.
"Akcja Dożynki" w dniu 3 listopada była również przeprowadzona w obozie w Trawnikach, gdzie wymordowano ponad 10 tys. Żydów, zaś 4 listopada dokonano mordu na więźniach żydowskich obozu w Poniatowej, gdzie ofiarami padło ponad 14 tys. osób.