Ludzie przychodzą i przyjeżdżają na tzw. górkę chełmską, by modlić się do Matki Bożej. To tu znajduje się kopia jednego z najstarszych i najsłynniejszych wizerunków Bogurodzicy z Dzieciątkiem Jezus.

Przed tą ikoną modlili się prawosławni, później unici, potem znowu prawosławni, a od 1920 r. do dziś - katolicy. Podania i legendy przypisywały cudownej ikonie Matki Bożej Chełmskiej uratowanie od najazdu Tatarów w XIII w. Obraz towarzyszył także królowi Janowi Kazimierzowi w wyprawach wojennych. Mówiono, że to właśnie cudownej ikonie zawdzięczał zwycięstwo pod Beresteczkiem. 

W 1765 r. odbyła się uroczysta koronacja obrazu Po kasacie unii obraz znalazł się w rękach prawosławnych. W 1915 r. ich duchowni, ewakuując się wraz z cofającym się frontem I wojny światowej na wschód, wywieźli ze sobą chełmską świętość w głąb Rosji. Kiedy więc otwarto kościół katolicki na górce w 1919 r., na miejscu oryginału w ołtarzu głównym umieszczono znalezioną na strychu świątyni kopię obrazu. W 1938 r. wymieniono ją na replikę, sporządzoną przez chełmskiego malarza Władysława Ukleję.

Choć od początków kultu Matki Bożej Chełmskiej minęły wieki, a od koronacji Jej obrazu 255 lat, Ona ciągle obdarza łaskami swoje dzieci.

- Jakiś czas temu otrzymałem świadectwo kobiety, która wraz z mężem wiele lat starała się o dziecko - opowiada ks. Andrzej Sternik proboszcz parafii NNMP w Chełmie. - Marzyła, żeby zostać matką, szczególnie, że zbliżała się do czterdziestki. Bardzo modliła się do Matki Bożej Chełmskiej, przychodziła do kościoła, ale w końcu, jak mówiła, straciła nadzieję. Którejś nocy przyśnił się jej nasz kościół i później coś zaczęło ją pchać do pójścia i pojednania się z Bogiem. Tak też uczyniła, a kilka tygodni później dowiedziała się, że jest w ciąży. Takich świadectw proboszcz ma coraz więcej. Wszystkie są notowane w specjalnej księdze. 

Przez cztery miesiące chełmianie pozbawieni byli cudownej ikony Matki Bożej. Wiązało się to z renowacją, której obraz był poddawany.

Przy okazji renowacji powstała kopia ikony Matki Bożej Chełmskiej, którą wykonała i podarowała sanktuarium pani Maria Tyzenhauz z Lublina. Obraz za zgodą abp. Stanisława Budzika peregrynował po parafiach ziemi chełmskiej.

W tym roku gościem podczas uroczystości odpustowych przypadających tradycyjnie na 7 i 8 września będzie tarnowski biskup Andrzej Jeż, który będzie przewodniczył uroczystej sumie pontyfikalnej odprawianej 8 września o godz. 11.30.

W czasie uroczystości nastąpi akt zawierzenia Matce Bożej Chełma i całej ojczyzny. Podobnie jak w latach ubiegłych przewidziano błogosławieństwo róż, które wierni przyniosą ze sobą do kościoła w niedzielę 6 września.

Uroczystości odpustowe poprzedzone będą Triduum Maryjnym, które zaplanowano od  4 do 6 września. Nabożeństwa poprowadzi ks. Krzysztof Gałan.