Był wybitnym intelektualistą i wrażliwym katolikiem

ks. Rafał Pastwa

publikacja 16.02.2022 13:01

6. rocznica śmierci o. prof. Leona Dyczewskiego, organizatora studiów dziennikarskich na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim.

Był wybitnym intelektualistą i wrażliwym katolikiem O. prof. Leon Dyczewski z Janem Pawłem II. Archiwum o. Dyczewskiego

Mimo świadomości zagrożeń, jakie przyniósł dwustronny proces mediatyzacji, miał zaufanie do ludzi mediów, zwłaszcza dziennikarzy. Dostrzegał ambiwalentny charakter rozwoju technologicznego i środków masowej komunikacji, dlatego podkreślał znaczenie edukacji i wychowania. Zachęcał, by unikać sensacji i stronniczości, zachować niezależność i trzymać się określonego systemu wartości oraz unikać epatowania przemocą w mediach.

Ci, którzy mieli okazję go spotkać i z nim współpracować, doceniali jego charyzmę, otwartość i kulturę osobistą. Pamięta się bowiem szczególnie osoby nie przez wzgląd na pełnione funkcje administracyjne czy zdobyte tytuły, ale ze względu na wolność duchową i intelektualną, a także przez oddanie i poświęcenie innym.

Świat technologii i mediów umasowionych coraz wyraźniej zmienia obszar kultury, procesy komunikowania, a zatem i samego człowieka. Jednak wiele z wypowiedzi o. prof. Leona Dyczewskiego zachowało walor aktualności.

– Kultura jest tworem człowieka i czyni nas ludźmi, chociaż obecnie żyjemy w czasach, kiedy to technika uzyskała pierwszeństwo – ważniejszy stał się jej rozwój niż dobro człowieka czy wspólnot ludzkich. Rozwój technicznych środków komunikacji nie przekłada się wprost na rozwój umiejętności samej międzyludzkiej komunikacji. Staje się wręcz przeciwnie – tego rodzaju sprawności trzeba się uczyć na specjalnych kursach – pisał o. prof. Leon Dyczewski w tekście zatytułowanym „Kultura w kontekście wartości”.

– Dla tworzenia kultury niezbędna jest komunikacja, i to w formie zależnej od warunków panujących w danej społeczności – zaznaczał. – Od dominacji monologu lub dialogu w danej kulturze, nie tylko współczesnej, zależy w znacznej mierze składające się nań dziedzictwo – akcentował.

– Przestrzeń życiowa człowieka nie ogranicza się tylko do działalności i kontemplacji „tu i teraz”. Przez pragnienie uczestnictwa we wspólnocie przekracza on granice czasu, uczestnicząc w dziedzictwie poprzednich pokoleń i projektując przyszłość osobistego i społecznego rozwoju. W takim rozumieniu kultura rzeczywiście może być zdefiniowana jako komunikacja, a przede wszystkim jako forma komunikowania wartości – zauważał.

Czytaj także: Ojciec Leon Dyczewski - na archiwalnych fotografiach.

Był franciszkaninem konwentualnym, profesorem socjologii, wieloletnim wykładowcą Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego i organizatorem studiów dziennikarskich na KUL.

Urodził się 28 października 1936 r. w Małopolu. Święcenia kapłańskie przyjął w 1962 r. Rok później rozpoczął studia z filozofii społecznej i socjologii na KUL. Był franciszkaninem konwentualnym, profesorem socjologii, wieloletnim wykładowcą katolickiego uniwersytetu. Zmarł 16 lutego 2016 r. w Łodzi.

W pracy naukowej podejmował zagadnienia socjologii kultury, religii, rodziny oraz mediów, łącząc podejście socjologiczne z ujęciem filozofii i polityki społecznej. Promieniował franciszkańską dobrocią i życzliwością, wychował liczne grono uczniów, dla wielu był mistrzem. Jako wykładowca kształcący przyszłych dziennikarzy, spisał dla nich 10 przykazań właściwego stosunku do mediów, w których zwracał uwagę na konieczność zachowania dystansu i krytycznej postawy wobec przekazów medialnych. Główne nurty jego zainteresowań badawczych obejmowały socjologię kultury, teorie i środki komunikowania społecznego, socjologię rodziny, antropologię społeczną, public relations, wielokulturowość, kulturę regionalną w procesach jednoczenia się Europy i globalizacji, kultury alternatywne, style życia.

– Bardzo szanował dziennikarzy. Uważał, że to bardzo ważna grupa społeczna twórców, a nie tylko przekazicieli informacji. Dostrzegał ich odpowiedzialność za słowo i mocno ją akcentował. Gdy tworzył na początku lat 90. ubiegłego wieku Podyplomowe Studium Komunikowania Społecznego i Dziennikarstwa KUL, to bazował na doświadczeniu, które zdobył podczas stypendium naukowego w USA. Mówił, że nie będzie dobrym dziennikarzem ktoś, kto ma tylko warsztatowe umiejętności lub tylko teoretyczne. Był zwolennikiem łączenia obu wymiarów – podkreśla dr hab. Dariusz Wadowski z Instytutu Dziennikarstwa i Zarządzania KUL, bliski i wieloletni współpracownik o. prof. Dyczewskiego.

– Miał niezwykłą umiejętność skracania dystansu wynikającego z naturalnej hierarchii. Dążył do wspólnego odkrywania i poznawania. Potrafił być niezwykłym partnerem dialogu – wspomina D. Wadowski.

10 przykazań właściwego stosunku do mediów według o. Dyczewskiego:

1. Nie zapominaj nastawić anteny na świat nadprzyrodzony, na to, co w górze jest. Bóg dotrzymuje tego, co mówi i obiecuje, media nie.

2. Nie twórz fałszywych wyobrażeń o sobie, świecie i Bogu. Rzeczywistość jest często inna, aniżeli przedstawiają ją media.

3. Miej czas na Dobrą Nowinę. Tak wielu złych wiadomości dostarczanych przez media - przez dłuższy czas - nie zniesie żaden człowiek.

4. Nie zgub swoich bliźnich z oczu i nie strać wiary w ich dobrą wolę. Są oni lepsi niż ukazują ich media.

5. Nie miej upodobania w przemocy i gwałcie. Media nie mogą się bez nich obyć. A życie bez nich jest szczęśliwsze.

6. Trzymaj się mocno wyobrażenia świata i systemu wartości przekazywanych przez tradycję i do jakich sam dochodzisz. Media często je niszczą, niszczą też sacrum i wszelkie tabu.

7. Miej własną opinię na temat ważnych zagadnień życia i nie wierz wszystkiemu, co czytasz w prasie, słyszysz w radiu, oglądasz w telewizji i internecie. Media ubierając się w słowa i obrazy obiektywizmu, często są stronnicze, wiele w nich sensacji, jednostronności i półprawd, uprawiają propagandę.

8. Nie pozwól uzależnić się. Broń swojej wolności, zachowaj dystans i postawę krytyczną wobec tego, co czytasz, słyszysz, oglądasz. Właściciele koncernów medialnych, partie polityczne, potężni producenci i handlowcy przy pomocy mediów chcą pozyskać ciebie jako swego zwolennika, nabywcę swoich towarów i usług.

9. Nie patrz na innych, bądź panem samego siebie. Świat pełen ludzi potrzebuje niezależnych i w pełni rozwiniętych osobowości.

10. Nie uchylaj się od odpowiedzialności. Bohaterzy telewizyjni i filmowi mają życie wymyślone i za ciebie żyć nie będą.