Polska nie zginęła, bo byli oni…

Bezpieka tropiła partyzantów dniem i nocą. Wielu z wyklętych przeszło przez ubeckie katownie. Z wyrwanymi paznokciami i połamanymi kośćmi „gnili” w więzieniach. Wielu też doświadczyło przyjacielskich uścisków w obozach Borowicz, Swierdłowska i w szeregu innych miejscach internowania na sowieckiej ziemi. Ich historia, skrzętnie przez lata ukrywana, ostatnimi czasy ujrzała światło dzienne. Niezwykłej urody Partyzantem, któremu najdłużej udało się wytrwać na posterunku, był Józef Franczak. Przeszedł do historii jako ostatni żołnierz wyklęty, który zginął z bronią w ręku. Przez modną ówcześnie fryzurę i maniery eleganta dostał podczas okupacji pseudonim „Laluś”. Franczak urodził się w gminie Piaski w 1918 r. W czasie wojny został dowódcą drużyny, a potem dowódcą plutonu w III Rejonie Obwodu Lublin AK. Był jednym z 60 tysięcy takich jak on konspiratorów na Lubelszczyźnie. W maju 1948 r. patrol, którym dowodził, wpadł w zasadzkę UB-KBW i przestał istnieć. Od tej pory Franczak większość czasu ukrywał się samotnie. Dzięki zorganizowanej sieci ponad 200 pomocników trwał w ukryciu ponad 10 lat.