Święty Mikołaj urodził się około roku 270 w mieście Patara w Azji Mniejszej, jako jedyne, wymodlone dziecko swoich rodziców. Od najmłodszych lat był bardzo wrażliwy na ludzką biedę i cierpienie oraz niezwykle pobożny. Gdy został wybrany na biskupa Miry swoją pomocą obdarzał wszystkich potrzebujących, korzystając przy tym ze swego rodzinnego majątku.

Tradycja opowiada o wielu dziełach, które uczynił w swoim życiu, a które przyniosły mu tytuł patrona bezinteresownej dobroci. Między innymi popularna jest opowieść o trzech pannach, córkach zubożałego szlachcica, którym biskup pod osłoną nocy przekazał posag umożliwiając im tym samym wyjście za mąż i założenie rodzin. Często również okazywał ogromne miłosierdzie w stosunku do więźniów i dzięki jego wstawiennictwu u władz cesarskich wielu z nich odzyskało wolność.

Podczas panowania cesarza Dioklecjana, które przypadło na lata 284-305, został uwięziony i dopiero edykt mediolański cesarza Konstantyna, wydany w roku 313, przywrócił mu wolność. Uczestniczył w soborze nicejskim w roku 325, kiedy to została potępiona herezja ariańska. Zmarł 6 grudnia około roku 350 i został pochowany w Mirze.

KULT ŚWIĘTEGO MIKOŁAJA

Najstarsze ślady kultu św. Mikołaja spotykamy w VI wieku, kiedy to cesarz Justynian wystawił w Konstantynopolu wspaniałą bazylikę ku jego czci. W IX wieku w Rzymie powstały dwa kościoły z jego imieniem. Do Miry udawały się liczne pielgrzymki.

9 maja 1089 roku zostały przewiezione relikwie św. Mikołaja z Miry zajętej przez Turków, do Bari we Włoszech i złożone w bazylice poświęconej jego czci. Tutaj, przy jego relikwiach odbył się w 1098 roku synod, który miał na celu połączenie Kościołów rzymskiego i prawosławnego; obradom przewodniczył papież Urban II. Bazylika św. Mikołaja w Bari została rozbudowana w XII wieku. Dwa razy w roku odbywają się tutaj uroczystości ku czci Patrona miasta - 9 maja i 6 grudnia. W czasie majowej uroczystości organizowana jest najpierw procesja statkami z figurą Patrona, a następnie powozem ulicami miasta. Kult św. Mikołaja w Kościele rzymskim i prawosławnym był bardzo rozpowszechniony; św. Mikołaj zaliczany był do 14 nadzwyczajnych Orędowników.

W Polsce kult św. Mikołaja był bardzo popularny, do dziś pod jego wezwaniem jest 327 kościołów, z głównym sanktuarium w Pierścu Cieszyńskim. O popularności Świętego świadczy fakt, że wielu wybitnych Polaków nosiło jego imię. Święty Mikołaj z Miry czczony jest jako patron bezinteresownej dobroci, handlarzy, żeglarzy, kupców, pasterzy, więźniów a także pomyślnego zamążpójścia. Podobnie jak na całym świecie, tak i w Polsce rozpowszechnił się zwyczaj obdarowywania dzieci upominkami, które przynosi "św. Mikołaj".