Anna Rasińska (KAI): 4 listopada odbyła się ostatnia sesja III Synodu Archidiecezji Lubelskiej, jakie były jego główne założenia?

Abp Stanisław Budzik: Synody są wpisane w historię Kościoła, odczuwaliśmy konieczność zwołania go, ostatni w naszej diecezji odbył się kilkadziesiąt lat temu. Celem synodu jest zawsze pogłębienie wiary i życia religijnego, pobudzenie działalności duszpasterskiej i ewangelizacyjnej, ożywienie aktywności osób duchownych i świeckich, a także umożliwienie wymiany doświadczeń między reprezentantami różnych środowisk. Współczesne synody w Kościele w Polsce trwają kilka lat. Chodzi o to, aby zaangażować nie tylko duchownych ale i ludzi świeckich, pobudzić ich do dyskusji, ocenić aktualną sytuację Kościoła. Zadaniem synodu jest przygotowanie programu duszpasterskiego i ustanowienie prawa diecezjalnego, uwzględniającego specyfikę i tradycję Kościoła lokalnego.

KAI: „Kościół – dom i szkoła komunii” – to hasło, które towarzyszy synodowi. Mógłby je Ksiądz Arcybiskup nieco przybliżyć?

– To hasło nawiązuje do nauczania Jana Pawła II, który na początku nowego tysiąclecia zachęcał, aby czynić Kościół domem i szkołą komunii. ”Komunia” to ważne słowo w nauczaniu Soboru Watykańskiego II. Wskazuje ono na najgłębszy fundament jedności Kościoła. Wierzący i ochrzczeni tworzą wspólnotę duchową jako dzieci jednego Ojca w niebie, odkupieni przez Chrystusa i połączeni przez Ducha Świętego więzami miłości.

Czynić Kościół domem komunii, to znaczy budować duchową jedność wewnątrz Kościoła. Natomiast „szkoła komunii” wskazuje na wymiar apostolski, ewangelizacyjny. Mamy dawać przykład jedności i współpracy, na wzór pierwszych chrześcijan, którzy mieli jedno serce i jednego ducha, tak, że poganie mówili z podziwem: „Patrzcie, jak oni się miłują!”.

KAI: Czy mógłby Ksiądz Arcybiskup wyjaśnić jak wyglądają poszczególne etapy pracy synodu?

– Synod to proces, na który składają się trzy zasadnicze etapy: faza przygotowawcza, faza zasadnicza, czyli obrad synodalnych i opracowanie dokumentów synodalnych.

Podpisanie dekretu o zwołaniu III Synodu Archidiecezji Lubelskiej miało miejsce 25 marca 2019 roku, w uroczystość Zwiastowania Pańskiego. Przewidywaliśmy, że przygotowanie będzie trwało około roku. Niestety pandemia koronawirusa pokrzyżowała te nasze plany i faza przygotowawcza trwała aż 2,5 roku. Polegała ona na utworzeniu komisji obejmujących różne obszary życia kościelnego. Było ich 12: „Powołanie świeckich w Kościele”, „Duchowość i posługa kapłana”, „Życie konsekrowane”, „Liturgia – kult Ojca w Duchu i prawdzie”, „Katechizacja i ewangelizacja”, „Młodzież przyszłością Kościoła”, „Rodzina Kościołem Domowym”, „Świadectwo miłosierdzia”, „Ekumenizm i dialog międzyreligijny”, „Misje odnawiają Kościół”, „Kościół w dialogu z kulturą” oraz „Odpowiedzialność za dobra materialne”.

W skład komisji weszli duchowni, osoby życia konsekrowanego oraz świeccy. Równocześnie w parafiach zostały powołane zespoły synodalne, a komisje synodalne przygotowały ankiety, które rozsyłaliśmy do wszystkich parafii. Na podstawie głosów, zebranych w ankietach z całej archidiecezji, powstawał wstępny dokument, który miał być dyskutowany podczas sesji plenarnych synodu. 25 września 2021 roku uroczyście rozpoczęła się zasadnicza część synodu, obejmująca sesje plenarne. Zwyczajnie omawialiśmy na jednej sesji dwa dokumenty. Ta faza trwała dwa lata i zakończyła się ostatnią, siódmą sesją synodalną, która odbyła się 4 listopada 2023 roku.

Teraz przechodzimy do trzeciej fazy, w czasie zostaną sporządzone dokumenty synodalne. Nad tekstami poszczególnych komisji, przedyskutowanymi w trakcie sesji plenarnych pochylą się trzy specjalne zespoły: teologiczny, legislacyjny i redakcyjny. W przyszłym roku odbędą się dwie sesje synodalne, które będą miały na celu mają przegłosowanie i zatwierdzenie poszczególnych tekstów przez uczestników synodu. Przedtem otrzymają do oni wglądu odpowiednie teksty. Na zakończenie planujemy publikację dokumentów synodalnych w formie książkowej.

KAI: Kiedy zatem możemy spodziewać się ostatecznego zakończenia prac synodu?

– Chcielibyśmy zakończyć prace, łącznie z wydrukowaniem księgi synodalnej, do dnia 25 marca 2025 roku. Będziemy wtedy obchodzić 220 rocznicę powstania archidiecezji lubelskiej, minie też 33 lata od ustanowienia metropolii lubelskiej. W 2025 roku Kościół katolicki będzie obchodził rok jubileuszowy, co zapowiedział papież Franciszek. Pół roku wcześniej zakończy się także Synod o synodalności w Rzymie i będzie możliwość nawiązania także do tego wydarzenia.