O dylematach człowieka współczesnego

- Rozpoczynając V Kongres Kultury Chrześcijańskiej, który odbędzie się od 13 do 16 października, musimy mieć świadomość wielkości wyzwania. Dotychczasowe kongresy gromadziły licznych wybitnych uczonych, duszpasterzy, publicystów, ludzi kultury, reprezentujących różne kraje i różne poglądy na świat. Wiele debat, które się wtedy toczyły, odcisnęło trwałe piętno na współczesnym dyskursie kulturowym – mówi ks. prof. Antoni Dębiński, rektor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II.

Jego zdaniem nie można w tym miejscu nie wspomnieć inicjatora i ducha ożywiającego pierwszych kongresów, abp. Józefa Życińskiego, metropolity lubelskiego i wielkiego kanclerza KUL w latach 1997-2011. - Zawsze usiłował obejmować swoją posługą wiele dziedzin życia, które jego zdaniem wymagały przemiany, wzrostu, ubogacenia. Dlatego przywiązywał najwyższą wagę do dialogu Kościoła ze współczesną kulturą oraz do dialogu międzyreligijnego. Kongres Kultury Chrześcijańskiej został zaplanowany jako jeden z najważniejszych aspektów uniwersalistycznie pojmowanej posługi metropolity lubelskiego. Arcybiskupowi kongres zawdzięcza również swoją specyfikę – próbę powiązania namysłu nad chrześcijaństwem i twórczego dialogu z innymi, niekiedy wprost przeciwstawnymi, koncepcjami człowieka i kultury – wyjaśnia ks. prof. A. Dębiński.

Tegoroczny V Kongres Kultury Chrześcijańskiej zatytułowany jest „Wolność ocalona. Chrześcijańskie światło na drogach człowieka”. - Tytuł ten sugeruje, że ambicją tego kongresu jest kontynuacja drogi na głębię antropologicznych podstaw kultury. Zagadnienie wolności leży w centrum objawienia Bożego i biblijnej koncepcji człowieka. Nie jest przesadą stwierdzenie, że treść Pisma Świętego stanowi w znacznej mierze oczekiwanie na Mesjasza, który przyniesie wolność. Do istoty antropologii biblijnej należy więc przekonanie, że człowiek potrzebuje wyzwolenia. Spór zaś dotyczy tego, co jest źródłem niewoli, od czego trzeba człowieka wyzwolić i na czym to wyzwolenie polega – precyzuje ks. rektor.

Podkreśla przy tym, że wielcy myśliciele w wolności dostrzegali istotny wyznacznik człowieczeństwa. Przywołuje czołowego teologa XX, Karla Rahnera, który w wolności widział podstawowy warunek kulturotwórczego działania człowieka.

Rektor KUL przypomina również charakterystyczne wypowiedzi abp. Życińskiego na temat wolności. - Podczas debaty w ramach 49. Tygodnia Filozoficznego na KUL w 2007 r. abp Józef Życiński powiedział: „Nie można traktować wolności jako absolutu bez odniesienia do innych wartości. Wolność to także odpowiedzialność, miłość, szacunek do drugiego człowieka”.

- A w noworocznej Mszy św. w 2011 roku mówił: „Prawdziwe zniewolenie polega na byciu niewolnikiem własnych pragnień, a w Kościele najważniejsze jest podążanie za Chrystusem, a nie za własnymi upodobaniami. Ten szlak wolności odkrywany w Kościele, dzięki temu, że Chrystus jest dla nas najważniejszy, jest czymś podstawowym”.

- Można bez przesady powiedzieć, że w myśli współczesnej temat wolności wysunął się na czołowe miejsce. Dotyczy to zarówno nurtu chrześcijańskiego, jak tych nurtów, które od okresu oświecenia stanęły w opozycji do chrześcijaństwa – wyjaśnia ks. rektor.

Jego zadaniem wolność była traktowana jako istotny składnik natury ludzkiej i porządku społecznego przez takich twórców myśli nowożytnej, jak Rene Descartes i John Locke. - Na tym gruncie powstała nowoczesna filozofia polityczna, której wybitnym wyrazem jest Jednomyślna deklaracja niepodległości trzynastu Stanów Ameryki z 4 lipca 1776 roku. Uznaje ona trzy podstawowe i niezbywalne prawa, w które „Stwórca wyposażył człowieka”. Są to prawo do życia, wolności i poszukiwania szczęścia – precyzuje.

V Kongres Kultury Chrześcijańskiej na KUL ma zdaniem rektora ambicję, by stać się znaczącym wydarzeniem, które wpisze się w dyskusję na temat wolności człowieka w świecie współczesnym.

- Przewodnikami podczas tegorocznego kongresu będą wybitni intelektualiści, którzy podejmą fundamentalne zagadnienie istnienia i natury wolnej woli, zarówno z humanistycznego, jak i z przyrodniczego punktu widzenia - podsumowuje.