Gości powitał abp Stanisław Budzik. – Gromadzimy się w tej świątyni, aby podziękować za te wielkie dzieła, które się tu dokonują i dokonywały przez wieki. Tu, w sercu miasta. Wyrażam również radość, że po raz pierwszy w Lublinie i na ziemi lubelskiej jest obecny przedstawiciel Ojca Świętego Franciszka – nuncjusz apostolski w Polsce abp Salvatore Pennacchio – mówił w kościele o. dominikanów metropolita lubelski.

Homilię wygłosił abp Wojciech Polak, prymas Polski. - W 50. rocznicę tego wydarzenia zgromadziła nas dziś tutaj wdzięczność wobec Boga nie tylko za obdarowanie tej świątyni tak czcigodną godnością, ale nade wszystko za całe minione półwiecze, w którym bazylika ojców dominikanów, przyozdobiona tytułem „basilica minoris”, hojnie otwierała swoje podwoje tym wszystkim, którzy zapragnęli pójść i poszli z radością na spotkanie z Panem – mówił metropolita gnieźnieński.

- Dzisiejszy jubileusz skłania nas, aby spojrzeć na krzyż, na Ukrzyżowanego, albowiem w tym spojrzeniu jest życie. Widzieć więc i patrzeć to znaczy nade wszystko pojąć, a więc wewnętrznie przyjąć z wiarą przesłanie o tej jedynej śmierci, w której jest życie – podkreślał abp Polak.

W uroczystości uczestniczyli ponadto abp Henryk Nowacki, bp Ryszard Karpiński oraz wierni i przedstawiciele duchowieństwa z dekanatu śródmiejskiego. Obecni byli również Przemysław Czarnek, wojewoda lubelski i Krzysztof Żuk, prezydent Lublina. Po Mszy św. wojewoda lubelski odznaczył przeora klasztoru dominikanów srebrnym Krzyżem Zasługi. Kolejnym punktem obchodów jubileuszu był koncert przygotowany przez prof. Elżbietę Krzemińską i Stefana Müncha.

Obecność dominikanów na lubelskim Wzgórzu Staromiejskim, zwanym „Górką Dominikańską”, datuje się na pierwszą połowę XIII w. i jest związana z misją ewangelizacyjną na Rusi. Dokumenty prowincji mówią o erygowaniu klasztoru w 1253 r. – Data nie jest przypadkowa, bo to rok kanonizacji św. Stanisława, biskupa i męczennika. Historycy twierdzą, że nasz kościół był pierwszym, który otrzymał wezwanie św. Stanisława – mówił o. Grzegorz Kluz, przeor klasztoru dominikanów w Lublinie.

Pod koniec XIV lub na początku XV w. dominikanie stali się kustoszami relikwii Krzyża Świętego. – Dziś to drzewo Krzyża stało się znakiem jedności Kościoła. W główny odpust modlą się przed relikwiami Krzyża Chrystusa przedstawiciele Kościoła wschodniego i zachodniego – podkreślał przeor.

W czerwcu 1966 r., w związku z przypadającym millennium chrztu Polski oraz 750. rocznicą powstania zakonu dominikanów, rozpoczęto starania o podniesienie dominikańskiego kościoła w Lublinie do godności bazyliki mniejszej. Dokonał tego 21 czerwca 1967 r. papież Paweł VI. Kościół dominikanów św. Stanisława został na stałe podniesiony do tej godności ze wszystkimi prawami i przywilejami, które świątyniom tym tytułem obdarzonym prawnie przysługują.