W święto Narodzenia Najświętszej Maryi Panny, jak co roku, do chełmskiej bazyliki przybyli pielgrzymi, by prosić Matkę Bożą o potrzebne łaski.
8 września 1717 r. miała miejsce pierwsza w Polsce koronacja obrazu Matki Bożej. - Tego pierwszeństwa dostąpił czcigodny wizerunek Jasnogórskiej Królowej Polski - mówił abp Stanisław Budzik na początku uroczystej sumy odpustowej w chełmskim sanktuarium. - Koronatorem obrazu był ówczesny łaciński biskup chełmski Krzysztof Andrzej Szembek, brat prymasa Polski.
Za przykładem Jasnej Góry poszły inne sanktuaria RP, także sanktuarium w Chełmie, gdzie od ośmiu wieków czczona jest prastara ikona Matki Bożej.
- Uciekali się do niej zarówno prawosławni, jak i grekokatolicy, i katolicy rzymscy - podkreślał abp Stanisław. - 255 lat temu ta góra i ta świątynia były świadkami uroczystej koronacji. Wystarał się o nią u papieża Klemensa XIII, greckokatolicki biskup Maksymilian Ryłło. Dokonał jej greckokatolicki biskup smoleński Herakliusz Lisański. Uroczystości trwały przez cały tydzień, od 15 do 22 września 1776 roku. Burzliwe są dzieje tej ziemi na styku kultur, religii, obrządków i wyznań. Tym, co łączy wszystkie pasma historii tego miasta i tej fascynującej Góry Chełmskiej, jest wiara w Boga w Trójcy Jedynego i gorąca cześć Bogarodzicy.
Do sanktuarium chełmskiego oprócz tłumu pielgrzymów przybył także tarnowski biskup Andrzej Jeż. To on przewodniczył uroczystej sumie odpustowej. - Tutaj, na tym wzgórzu jest "źródło", które od XIII w. bije mocą obecności Chrystusa i Maryi - zaznaczał biskup z Tarnowa. - Cenimy sobie to szczególne miejsce. Ona tutaj daje nam źródło naszej młodości, ale także młodości naszej ojczyzny i młodości Kościoła.
Biskup Jeż przypomniał, że tysiące ludzi różnych obrządków chrześcijańskich, którzy przetaczali się przez wieki przez Górę Chełmską, zawsze doznawały tu jakiegoś duchowego odmłodzenia i odrodzenia w Maryi. - Bo Ona zawsze jest młoda - mówił.
Po homilii arcybiskup Stanisław Budzik przed wizerunkiem Matki Bożej Chełmskiej dokonał uroczystego zawierzenia Matce Bożej miasta i ojczyzny.