Teatr w 1822 r. w ciągu zaledwie czterech miesięcy wybudował pochodzący z Lublina oficer księcia Józefa Poniatowskiego Łukasz Rodakiewicz. Postawił go na działce, która wcześniej należała do sióstr szarytek.

Od początku działalności teatr funkcjonował jako instytucja impresaryjna. Swą scenę wynajmował wędrownym trupom z całego kraju. Na deskach teatru pojawiały się komedie, tragedie, farsy i opery. Obok nazwisk wielkich dramaturgów jak Szekspir czy Molier pojawiały się sztuki samych aktorów, odkrywających w sobie wszechstronne talenty.

Gdy w 1886 r. powstał Teatr Osterwy, teatr na Starym Mieście zaczął mieć znaczenie drugorzędne. I choć wcześniej grywały w nim wielkie sławy, to z czasem można tu było zobaczyć głównie pokazy magów czytających w myślach czy cyrkowe wstępy kotów, szczurów i małp.

W 1905 r. ówcześni właściciele teatru – rodzina Makowskich – utworzyli w nim jedno z pierwszych w Polsce kin pod nazwą „Théâtre Optique Parisien” – zmienianą potem na „Rialto”, „Wiedza”, „Panteon” i „Adria”.

Tuż przed II wojną światową teatr zaczął pełnić tylko i wyłącznie funkcję kina. I do końca 1981 r. budynek dotrwał już pod nazwą kina Staromiejskiego. – Pamiętam ostatni wyświetlany wtedy film – opowiada lublinianka, pani Barbara. – To była „Wierna żona”. Przychodziłam tu często – wspomina.

Teatr, już właściwie doszczętnie zrujnowany, przeszedł w 1988 r. na własność państwa. A trzy lata później Fundacja Galeria na Prowincji odkupiła budynek za symboliczne 100 zł, obiecując wyremontowanie go w ciągu dwóch lat. Na obietnicach niestety tylko się skończyło.

Fakt, że dziś możemy oglądać teatr w jego pierwotnej świetności, jest zasługą pretendowania Lublina do tytułu Europejskiej Stolicy Kultury 2016. To wpłynęło na przyspieszenie prac remontowych.

Od 2012 r. na scenie Teatru Starego oprócz spektakli prezentowane są  koncerty, filmy, debaty z cyklu „Bitwa o kulturę” i „Bitwa o literaturę” oraz wydarzenia dla dzieci, a także własne produkcje teatralne.