W konkluzji raportu prezentowanego podczas konferencji naukowej „Zrozumieć młodzież – współczesne wyzwania i ich konteksty w perspektywie interdyscyplinarnej” ks. dr Tomasz Adamczyk zauważył brak jedności między systemem eklezjalnym, edukacyjnym i rodzinnym, co nie sprzyja optymalnemu wsparciu młodzieży. Grupa naukowców przedstawiła wyniki badań dotyczące stosunku młodzieży do rodziny, domu, Kościoła i katechezy. Konferencja została zorganizowana 8 marca. Była ona dedykowana nie tylko naukowcom, ale również katechetom i nauczycielom, a także rodzicom i wszystkim, którzy współpracują z młodzieżą. Aula od rana aż do godzin wieczornych była wypełniona po brzegi. Wydarzeniu towarzyszyło wyraźne zainteresowanie. Poruszona została m.in. tematyka związana z pokoleniem Z, aspektami rozwoju i funkcjonowania młodzieży we współczesnym świecie, wartościami i zaangażowaniem młodych, religijnością młodych Polaków, komunikacją młodzieży w dobie mediów społecznościowych.

Barometr zmian

Dr hab. Grzegorz Adamczyk dokonał analizy raportu „Młodzież w kontekstach współczesnych. Rodzina. Czas. Szkoła. Kościół i katecheza” autorstwa dr hab. Wioletty Szymczak i ks. dr Tomasza Adamczyka. Odwołując się do myśli prof. Janusza Mariańskiego, użył metafory barometru. Podkreślił, że młodzież stanowi barometr zmian ludzi dorosłych. Na potrzeby raportu przebadano 1003 maturzystów ze szkół ponadpodstawowych na terenie archidiecezji lubelskiej. Losując szkoły, brano pod uwagę typy gmin i wielkość ośrodków. Uczniowie z Lublina, Puław, Kraśnika, Chełma czy mniejszych miejscowości wypełniali ankiety dobrowolnie. W drugim etapie przeprowadzono badania na grupie katechetów archidiecezji lubelskiej.

Okazuje się, że sens życiu maturzystów nadają: miłość, zdobycie ludzkiego zaufania, w tym zaufania przyjaciół, szczęście rodzinne, dążenie do wybranego celu i szukanie własnego miejsca w społeczeństwie. Kolejnym obszarem badań było sprawdzenie, z jakimi trudnościami borykają się maturzyści. Wśród głównych problemów wskazali oni w kolejności: poczucie bezsensu i beznadziei, samotność, różnego typu uzależnienia, problemy z nauką, trudne relacje z rodzicami, obojętność i brak zainteresowania ze strony dorosłych, utrata zaufania do Kościoła, rozpad rodziny, kryzys wiary.

Warte zauważenia jest to, że zupełnie inaczej problemy młodzieży odczytali nauczyciele religii. Oznacza to, że komunikacja katechetów z młodymi mogłaby odbywać się lepiej. Komentując raport, eksperci zwrócili uwagę, iż nauczyciele nie stanowią dla młodzieży znaczącej grupy odniesienia. W sytuacji kryzysu lub problemów młodzi skierowaliby swoich rówieśników po pomoc do rodziców oraz osób znajomych i bliskich. Stąd wniosek, że sprawowana przez dorosłych funkcja nie jest tożsama z zaufaniem i autorytetem.

Ważna rodzina

Wiara religijna młodych archidiecezji lubelskiej jest zależna w głównej mierze od tradycji domu rodzinnego. Według znacznej części badanych wiara może stanowić skuteczną ochronę przed poczuciem beznadziejności i samotności. Ale jedna czwarta maturzystów odrzuca wiarę, dość duży procent deklaruje również apateizm. Przy czym pytania o sens życia są ważne dla większości młodych, bez względu na to, czy szukają odpowiedzi w religii czy poza nią. Jak podkreślił G. Adamczyk, modlitwa przez wyraźny procent młodzieży traktowana jest instrumentalnie, niektórzy modlą się w sytuacji utraty poczucia sensu egzystencji, a codziennie modli się tylko grupa głęboko wierzących młodych osób. Źródłem wiary pozostają przede wszystkim rodzina i wychowanie, ważne jest osobiste doświadczenie albo przykład życia rodzica.

Jeżeli zaś chodzi o grupę odniesienia, grupa rówieśników cieszy się najwyższym uznaniem, przyjaciele oraz w dalszej kolejności matka. Także na uznaniu matki zależy znacznej części młodzieży. Eksperci podkreślali przy tym dalszą pozycję ojca, jednak raport świadczy o tym, że rodzice są nadal ważni dla młodzieży. Ta jest jednak bardzo delikatna i podatna na krytykę i rezygnację z działań w sytuacji napotkania trudności, stąd porównanie współczesnej młodzieży do płatków śniegu.

Konferencję otworzyli: dziekan Wydziału Nauk Społecznych – dr hab. Arkadiusz Jabłoński, dyrektor Instytutu Nauk Socjologicznych – dr hab. Grzegorz Adamczyk oraz bp Adam Bab, przewodniczący Komisji „Młodzież Przyszłością Kościoła” III Synodu Archidiecezji Lubelskiej. Organizatorami byli Instytut Nauk Socjologicznych oraz Lubelski Oddział Polskiego Towarzystwa Socjologicznego.