Bazylika Narodzenia NMP dopiero od niespełna wieku należy do wspólnoty katolickiej. Wcześniej było to miejsce modlitwy dla sióstr i braci prawosławnych oraz unitów. Do prac archeologicznych w głównej świątyni Chełma w 2014 r. przystąpiła grupa uczonych z polsko-ukraińskiego zespołu archeologów, kierowanego przez Stanisława Gołuba z Instytutu Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk w Warszawie.