Opuszczone i uratowane

Wystawa ukazuje cenne, a często zaniedbane zabytki architektury pogranicza Polski i Ukrainy, które na stałe wrosły w krajobraz Podkarpacia i Lubelszczyzny. To materialne świadectwo wielokulturowości tych terenów. Na wystawie prezentowanych jest 35 opuszczonych cerkwi, dla których ratunkiem byłoby znalezienie nowego gospodarza, 16 takich, które w ciągu ostatnich kilkunastu lat zostały wyremontowane, a także 8 cerkwi wpisanych w 2013 r. na listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO.

Ks. prof. Antoni Dębiński, rektor KUL przesłał do uczestników wernisażu list, w którym przypomniał, że budownictwo drewniane na terenie południowo-wschodniej Polski niszczało lub ulegało zagładzie wskutek klęsk żywiołowych i działań militarnych. Zmienne dzieje polityczne i wyznaniowe również nie ułatwiały utrzymania obiektów sakralnych w świetności. Trzeba jednak podkreślić – zwracał uwagę ks. prof. Dębiński – że przetrwanie wielu z nich do czasów współczesnych to efekt wysiłku kolejnych pokoleń, które na miarę swoich możliwości dbały o nie, odbudowywały je, remontowały, dzięki czemu przetrwało tak wiele cennych świadectw naszej chrześcijańskiej kultury. Obok fotografii, głównie aktualnych zdjęć wybranych zespołów cerkiewnych, a w przypadku niektórych obiektów również zdjęć archiwalnych, umieszczony został opis autorstwa Stanisława Krycińskiego. Przy cerkwiach odrestaurowanych zamieszczono także krótki opis podjętych działań. Celem organizatorów jest zwrócenie uwagi na wciąż liczne opuszczone cerkwie greckokatolickie, znajdujące się w południowo-wschodniej Polsce, na terenie należącym do historycznej Greckokatolickiej Eparchii Przemyskiej i możliwości ich ratowania. Są to często obiekty wpisane do rejestru zabytków, ale pozbawione pierwotnej funkcji – niszczeją. Przykład lokalnych inicjatyw podejmowanych przez stowarzyszenia obywatelskie, ratujące zagrożone greckokatolickie cerkwie pokazuje, że często – wbrew pozorom – nie są to działania przekraczające nasze możliwości.

Uzupełnieniem wystawy jest folder, zachęcający do wyruszenia w podróż szlakiem cerkwi.

Wystawa będzie czynna do 20 maja (poniedziałek-sobota, godz. 8.00-20.00) na parterze Collegium Norwidianum KUL, przy Al. Racławickich 14. Wstęp wolny.