Czy uniwersytet katolicki może badać gender?

Wielki Kanclerz KUL wyjaśnia, że uniwersytet ma obowiązek poddawać takie zjawiska „krytycznej analizie w duchu harmonii między nauką i wiarą”.

Arcybiskup dodaje, że podjęcie tego wyzwania wpisuje się w misję uniwersytetu katolickiego, który powinien pokazać młodym ludziom świat w całej jego złożoności i zarazem przygotowywać ich do samodzielnego myślenia, rozeznawania prawdy i dokonywania wyborów.

KAI: Księże Arcybiskupie, w ostatnim czasie jednym z tematów regularnie pojawiających się w dyskusji publicznej jest termin „gender”, prezentowany często tylko jako walka z przemocą oraz równouprawnienie kobiet i mężczyzn. Jakie stanowisko na temat tej ideologii zajmuje Kościół?

Abp Stanisław Budzik: Kościół w Polsce podjął tę tematykę w liście pasterskim na Niedzielę Świętej Rodziny w ubiegłym roku. Biskupi wypowiedzieli się jasno przeciw dyskryminacji ze względu na płeć. Ale wskazali jednocześnie na niebezpieczeństwo niwelowania wartości płci. Przyznali, że „nie jest czymś niewłaściwym prowadzenie badań nad wpływem kultury na płeć.” Ale przeciwstawili się twierdzeniu, że „płeć biologiczna nie ma znaczenia społecznego, i że liczy się przede wszystkim płeć kulturowa, którą człowiek może swobodnie modelować i definiować, niezależnie od uwarunkowań biologicznych.”

Kościół patrzy na człowieka integralnie. Dostrzega w nim zarówno wymiar cielesno-biologiczny, jak i psychiczno-kulturowy, a przede wszystkim podkreśla jego wymiar duchowy. Krytycznie ocenia podejmowane dziś próby przedefiniowania pojęcia małżeństwa i rodziny. Ostrzega, że prowadzą one do poważnego kryzysu naszej cywilizacji i kultury.

Benedykt XVI przypominał, że pasterze Kościoła, którzy są «filarem i podporą prawdy» mają obowiązek przestrzegać przed tymi ideologicznymi wypaczeniami zarówno wiernych, jak i wszystkich ludzi dobrej woli i prawego umysłu.

KAI: Jaka w odniesieniu do tej ideologii winna być rola uniwersytetów katolickich? Pytam o to Księdza Arcybiskupa jako Wielkiego Kanclerza KUL.

- Uniwersytet katolicki ma nie tylko prawo, ale wręcz obowiązek prowadzić badania nad współczesnymi zjawiskami i prądami kulturowymi – także nad ideologią „gender” – i poddawać je krytycznej analizie w duchu harmonii między nauką i wiarą. Taka była odwieczna praktyka teologii, która formułowała swoje tezy w nieustannym krytycznym i twórczym dialogu z istniejącymi prądami myślowymi, często nieprzyjaznymi chrześcijaństwu.

Wynika to z samych podstaw misji, jakiej ma służyć uniwersytet katolicki. W konstytucji apostolskiej bł. Jana Pawła II „Ex corde Ecclesiae” czytamy, że uniwersytet katolicki „ma zaszczytny obowiązek poświęcać się całkowicie działaniu na rzecz prawdy(…), tej fundamentalnej wartości, bez której nie może istnieć wolność, sprawiedliwość i godność człowieka”.

Rola uniwersytetu katolickiego dziś wzrasta w związku z zawrotnym rozwojem nauki i techniki. Rodzi się konieczność poszukiwania odpowiedzi także na pytanie, czy osiągnięcia w tych dziedzinach będą służyły dobru jednostek oraz społeczeństw. Chrześcijańska inspiracja pozwala uniwersytetowi - jak pisze Jan Paweł II - „uwzględniać w badaniach naukowych także wymiar moralny, duchowy i religijny oraz oceniać zdobycze nauki i techniki z punktu widzenia integralnego dobra osoby ludzkiej”.

Poza prowadzeniem badań za pomocą metod właściwych każdej dyscyplinie naukowej w świetle chrześcijańskiego orędzia, do misji uniwersytetów katolickich należy więc prowadzenie dialogu między różnymi dyscyplinami, a także przygotowanie ludzi rzetelnie wykształconych, zdolnych do krytycznego osądu i podejmowania dialogu ze światem.

Wciąż aktualny jest apel II Soboru Watykańskiego zapisany na początku Konstytucji duszpasterskiej o Kościele w świecie współczesnym „Gaudium et spes”, której współautorem był młody biskup krakowski Karol Wojtyła: „Radość i nadzieja, smutek i trwoga ludzi współczesnych, zwłaszcza ubogich i wszystkich cierpiących, są też radością i nadzieją, smutkiem i trwogą uczniów Chrystusowych; i nie ma nic prawdziwie ludzkiego, co nie miałoby oddźwięku w ich sercu”.