Istota z Flores, bonobo i człowiek

W antropologii, podobnie jak w wielu innych dyscyplinach naukowych, dochodzi do rewizji poglądów. Dzieje się tak za sprawą nowych odkryć oraz dzięki zastosowaniu nowych narzędzi i technik badawczych. Rewizja poglądów nie jest niczym złym, raczej wskazuje na postęp i rozwój w nauce. Niegdyś, przełom lub przewrót w nauce zdarzał się rzadko, utrwalając przy tym nowy porządek na dość długi czas. Tymczasem współcześnie, zwłaszcza w obrębie nauk przyrodniczych, do rewizji poglądów dochodzi niemal raz na dziesięć lat. O tych kwestiach filozoficznych dyskutowali uczestnicy 57. Tygodnia Filozoficznego na KUL.

- Jesteśmy w parametrach mózgu podobni do szympansa i do australopiteka. Więc nasze człowieczeństwo nie wynika z wielkości mózgu. Trzeba zatem gdzie indziej – nie w wielkości mózgu - szukać kryteriów tego, że jesteśmy ludźmi – powiedział prof. Jacek Tomczyk z UKSW. Podczas swojego wystąpienia antropolog przedstawił najnowsze odkrycia w obrębie antropologii. Przypomniał odkrycie na Syberii niewielkich fragmentów kości w tzw. Jaskini Denisowa. – Okazało się na podstawie sekwencjonowania DNA tych fragmentów kości, że materiał genetyczny nie jest podobny ani do homo sapiens ani do neandertalczyka, zatem do istot, które żyły równocześnie z denisowianami. Po raz pierwszy mamy do czynienia z bardzo ciekawym przypadkiem, z punktu widzenia filozofii nauk przyrodniczych, kiedy wykreowano nowy gatunek hominidów, mając do dyspozycji jedynie materiał genetyczny. Być może będziemy mieli do czynienia z takimi sytuacjami coraz częściej, skoro genetyka i biochemia tak szybko się rozwijają – stwierdził prof. Tomczyk.

– Ciągle żyjemy w przekonaniu swojej wyjątkowości. A może się okazać, że w niedalekiej przeszłości – bo 50 lub 30 tys. lat temu żyli obok nas genetycznie inni ludzie, o których nadal wiemy niewiele. Czy to oznacza, że nie jesteśmy tacy wyjątkowi? A może raczej trzeba szukać tego co czyni nas wyjątkowymi, skoro myśmy przetrwali, a denisowianie nie przetrwali – prowokował uczestników konferencji prof. Tomczyk.

Pierwszy dzień Tygodnia Filozoficznego zatytułowany był „Umysł i ewolucja”. Kolejne dni dyskusji naukowców poświęcone zostaną zagadnieniom duszy i nieśmiertelności oraz współczesnej kulturze. Szczegółowy plan 57. Tygodnia Filozoficznego na KUL można znaleźć na stronie www.kul.pl/tydzien.filozoficzny