Radioaktywność otacza nas

Dlatego dr hab. Michał Warda uważa, że potrzeba upowszechniania fizyki wśród społeczeństwa, chociażby tak, jak robi to dr Tomasz Rożek, fizyk i dziennikarz „Gościa Niedzielnego”.

- Fizyka jest opisem najprostszych zjawisk otaczającego nas świata. Aczkolwiek te zjawiska i tak są skomplikowane - tłumaczy dr hab. Michał Warda z Katedry Fizyki Teoretycznej UMCS.

- Fizyka teoretyczna próbuje opisać przy pomocy języka matematyki zjawiska i wyjaśnić obserwowane wyniki eksperymentów i przewidzieć następne. Jeżeli projektuje się eksperyment wart kilka milionów dolarów, to warto wiedzieć jakie wyniki mniej więcej można otrzymać. Innymi słowy badamy czy warto wydawać ogromne pieniądze, by znaleźć nową cząstkę, nowe jądro czy nowy efekt - tłumaczy fizyk.

- Natomiast fizyka jądrowa jest rzeczywistością, która opisuje wszystko to, co jest związane z jądrami atomowymi, które stanowią ponad 99 proc. masy atomu. Dla większości ludzi wydaje się to jakąś „małą kuleczką” w środku atomu, natomiast ta „kuleczka” jest bardzo skomplikowanym obiektem kwantowo-mechanicznym składającym się z kilkuset nukleonów, które cały czas oddziaływają ze sobą. Nasze ciała też są zbudowane z miliardów jąder atomowych. W naszych ciałach też następują rozpady radioaktywne. W każdej sekundzie kilkaset jąder w naszym organizmie się rozpada. W związku z tym - my sami trochę promieniujemy. Oczywiście nie jest to szkodliwe promieniowanie - wyjaśnia naukowiec.

- Próbujemy zrozumieć to, co obserwujemy w doświadczeniach różnego typu, ale i w życiu codziennym. Bo fizyka jądrowa nie jest aż tak odległa od codzienności. Przecież cały czas oddziałuje na nas promieniowanie kosmiczne. Badamy poziom radioaktywności, wyjaśniamy skąd się ona bierze - dodaje.

- Fizyka jądrowa to nie tylko bomba jądrowa i katastrofa w Czarnobylu. Natomiast jest wiele zastosowań fizyki jądrowej chociażby w medycynie, o których się rzadko mówi. Niedawno w Krakowie powstał ośrodek cyklotronowy, w którym za pomocą cyklotronu rozpędza się protony lub lekkie jądra atomowe w celu likwidowania raka oka. Jest to bardzo skuteczna metoda. W Warszawie też jest taki ośrodek cyklotronowy, gdzie produkuje się tzw. radiofarmaceutyki, czyli leki do leczenia nowotworów, które zawierają jądra radioaktywne, a które są akumulowane w komórkach rakowych. Dzięki temu komórki nowotworowe są bardzo precyzyjnie niszczone. Jest to specyficzny rodzaj radioterapii - precyzuje M. Warda.

Michał Warda z UMCS zajmuje się eksperymentami, w których wytwarza się jądra atomów superciężkich. Naukowiec podkreśla, że istotne znaczenie dla prowadzenie badań naukowych ma budżet poszczególnych krajów na naukę. - Stany Zjednoczone przy ogromnym budżecie na naukę przyciągają naukowców z całego świata. Ale fizyka rozwija się w różnych miejscach. W Europie jest przynajmniej kilka dużych ośrodków zajmujących się fizyką jądrową - wyjaśnia Warda.

Zanim doszło do organizowania międzynarodowych konferencji, fizycy z Lublina i z Warszawy gromadzili się na warsztatach weekendowych, podczas których omawiali najistotniejsze kwestie w obrębie swoich zainteresowań naukowych. Z czasem fizycy przeszli zupełnie na język angielski jako język wykładowy i zaczęli organizować konferencje międzynarodowe.

W dniach 22-27 września w Kazimierzu Dolnym odbędzie się już XXII międzynarodowa konferencja „Nuclear Physics Workshop Marie & Pierre Curie”. Organizatorem jest Katedra Fizyki Teoretycznej Uniwersytetu Marii-Curie Skłodowskiej.

Jest to coroczne spotkanie fizyków, zajmujących się badaniem struktury i rozpadów jąder atomowych, gromadzące kilkudziesięciu naukowców z całego świata. W tym roku organizatorzy spodziewają się przyjazdu ok. 70 uczestników z 16 krajów świata, w tym z USA, Chin, Japonii i RPA.

Tegoroczne Warsztaty Fizyki Jądrowej odbywają się pod hasłem „Essential Problems in Nuclear Physics”. W trakcie obrad będą prezentowane najnowsze osiągnięcia z zakresu teoretycznego opisu jąder atomowych, w którym specjalizuje się lubelska grupa naukowców z Katedry Fizyki Teoretycznej, kierowanej przez prof. dr. hab. Krzysztofa Pomorskiego. Zespół ten, publikujący co roku kilkanaście artykułów w najlepszych czasopismach naukowych i stanowi liczący się na świecie ośrodek badawczy.