To była wyjątkowa, mądra i dzielna kobieta

Właśnie mija trzecia rocznica śmierci śp. prof. Teresy Kukołowicz, długoletniej profesor i dyrektor Instytutu Pedagogiki Wydziału Nauk Społecznych Katolickiego Uniwersytetu Jana Pawła II, promotora i mistrzyni wielu pedagogów w Polsce.

Teresa Kukołowicz związała się KUL w 1959 r. Początkowo pracowała w Katedrze Pedagogiki na Wydziale Filozofii. W 1980 r. reaktywowała sekcję pedagogiki i przygotowała program kształcenia dla tego kierunku. W latach 1981-1995 była kierownikiem Sekcji Pedagogiki, a po przekształceniu jej w 1996 r. w Instytut Pedagogiki, aż do przejścia na emeryturę w 2000 r. – jego dyrektorem. Przez kilka kadencji pełniła funkcję prodziekana Wydziału Nauk Społecznych. W 1989 r. wspólnie z prof. Piotrem Kryczką była współtwórczynią i organizatorką Filii Wydziału Nauk Społecznych KUL w Stalowej Woli. Była członkiem zwyczajnym Polskiego Towarzystwa Socjologicznego oraz Towarzystwa Naukowego KUL, przewodniczącą Komisji Pedagogicznej TN KUL, redaktorem naczelnym czasopisma „Zagadnienia Wychowawcze a Zdrowie Psychiczne”, członkiem Komitetu Redakcyjnego „Roczników Nauk Społecznych” oraz członkiem Rady Naukowej Instytutu Jana Pawła II KUL. Odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Medalem Komisji Edukacji Narodowej, orderem Ecclesiae Populoque Servitium Praestanti.

Jej związek z pedagogiką sięga czasu wojny, gdy w roku akademickim 1943/1944 została studentką tajnych kompletów Sekcji Pedagogiki Uniwersytetu Warszawskiego. Miała wówczas możliwość uczestniczenia w wykładach prowadzonych m.in. przez profesorów: Helenę Radlińską, Sergiusza Hessena, Bogdana Suchodolskiego. Z Radlińską spotkała się ponownie po wojnie, gdy w latach 1945/46-1950/51 studiowała pedagogikę społeczną na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Łódzkiego. Od swej mistrzyni przejęła autentyczne zaangażowanie społeczne i patriotyczne.

Jednym z ważnych przedmiotów zainteresowania i analiz prof. Kukołowicz obok rodziny była teoria wychowania. Od 1991 r. analizowała poglądy przedstawicieli pedagogiki personalistycznej z okresu II Rzeczpospolitej. Opracowała koncepcje wychowania L. Jeleńskiej, J. Mirskiego, N. Han-Ilgiewicz, J. Zamoyskiej, M. Darowskiej, ks. B. Markiewicza, F. Sawickiego, Z. Bielawskiego, s. B. Żulińskiej. Celem tych badań było nie tylko przywrócenie ciągłości polskiej pedagogice, ale także zbudowanie kontekstu dla współczesnych teorii. Studia na pograniczu filozofii, socjologii i pedagogiki dały jej możliwość interdyscyplinarnego ujęcia wielu zagadnień. W swojej działalności naukowej podkreślała rolę rodziny w wychowaniu i uspołecznieniu dziecka, rolę kobiety i jej godność, a także rolę starszego pokolenia, dziadków. Takie spojrzenie na człowieka i jego miejsce w świecie współczesnym podkreśla Papież Franciszek, gdyż właśnie ludzie starzy są nośnikami najpiękniejszych tradycji i wartości religijnych, społecznych, ogólnoludzkich.