Dzień Unii Lubelskiej

Rada Miasta Lublin ustanowiła 1 lipca „Dniem Unii Lubelskiej”. Wydarzenie celebrujące rocznicę podpisania porozumienia zawartego na sejmie walnym w Lublinie w 1569 roku wpisuje się w harmonogram świętowania Wielkiego Jubileuszu 700-lecia Miasta Lublin. W ramach oficjalnych miejskich obchodów, 2 i 3 lipca odbywają się wykłady tematyczne, koncerty, spacery po Lublinie z przewodnikami.

Unia Lubelska została zawarta 1 lipca 1569 roku, pomiędzy Koroną Królestwa Polskiego a Wielkim Księstwem Litewskim. Była to jedyna tego rodzaju umowa na świecie.

Unia połączyła dwa odrębne państwa w jedno zwane Rzeczpospolitą Obojga Narodów. Pierwsza unia polsko-litewska została zawarta 14 sierpnia 1385 roku, na jej mocy Korona Polska i Wielkie Księstwo Litewskie miały wspólnego władcę. Przez następne 200 lat, unia ta była zacieśniania, a następnie rozluźniania, aż ostatecznie podpisano Unię Lubelską. Główną przyczyną zawarcia tego aktu był brak królewskiego potomka, który kontynuowałby dzieło Jagiellonów.

Na mocy Unii Lubelskiej powstaje nowe państwo nazwane Rzeczpospolitą Obojga Narodów. Od tego dnia Korona i Litwa miały wspólnego monarchę wybieranego przez obydwa narody na wolnej elekcji. Monarcha zostawał jednocześnie Królem Polski i Wielkim Księciem Litewskim. 

Powołano wspólny Sejm, w skład którego wchodziła izba poselska ze 120 posłami Korony i 48 posłami Litwy, oraz izba senacka, składająca się ze 113 senatorów Korony i 27 senatorów Litwy. Ponad to Unia Lubelska wymuszała na stronach wspólną politykę zagraniczna i obronną oraz wprowadzała jednakową walutę i wspólny herb.  Oddzielne pozostawały skarb, urzędy centralne i dostojeństwa z takimi samymi zakresami kompetencji, a także wojsko i sądownictwo. Dodatkowo zniesiono zakaz nabywania przez Polaków dóbr na Litwie.

Program obchodów w Lublinie:

2 lipca 2017 (niedziela)

godz. 17.00 / koncert Reprezentacyjnego Zespołu Pieśni i Tańca „Wileńszczyzna” – Centrum Kongresowe Uniwersytetu Przyrodniczego, ul. Akademicka 15

3 lipca 2017 (poniedziałek)

godz. 9.30 / Konferencja „Święto dwóch Unii” z udziałem przedstawicieli miejsc uhonorowanych Znakiem Dziedzictwa Europejskiego, Trybunał Koronny

Wykłady wprowadzające:

•  „Unia z 1569 r. i jej znaczenie dziejowe” - prof. dr. Hab. Ryszard Szczygieł (UMCS, Lublin)
•  „Unia Lubelska w historycznej i kulturalnej pamięci Litwinów”- prof. Jūratė Kiaupienė (Litewski Instytut Historii, Wilno)