Perły z Puław, czyli jak księżna Izabela założyła muzeum

Dzięki rodzinie Czartoryskich i ich pałacowi w Puławach możliwe było podtrzymywanie polskości nawet wtedy, gdy Rzeczpospolitej nie było już na mapie Europy. To Izabela zaczęła gromadzić narodowe pamiątki, zwożąc je do Puław.

Na przełomie XVIII i XIX wieku Puławy stanowiły centrum życia politycznego, kulturalnego i literackiego. Stało się to za sprawą Adama Kazimierza Czartoryskiego i jego małżonki Izabeli z Flemmingów, którzy sprowadzili na dwór puławski najwybitniejszych artystów (Jan Piotr Norblin), literatów (Julian Ursyn Niemcewicz) i architektów (Christian Piotr Aigner). To tu, w Świątyni Sybilli (1801) i Domu Gotyckim (1809) księżna stworzyła pierwsze muzeum na ziemiach polskich. Stało się ono zalążkiem wielkiego kolekcjonerstwa, kultywowanego do dziś.

To smutna historia rozbiorów Polski poddaje Izabeli myśl o stworzeniu muzeum, gdzie historii kochanego kraju będzie można się uczyć przez zebrane pamiątki. Czartoryscy w puławskim dworze goszczą liczne grono znakomitych malarzy, pisarzy, architektów i muzyków. Gromadzony jest wspaniały księgozbiór, finansowane prace naukowe (lingwistyczne, literackie, historyczne). Na dworze kształcona jest także młodzież arystokratyczna i ziemiańska. Pałac otacza wspaniały ogród angielski zrealizowany przez Jamesa Savage’a. Dzięki tym działaniom w XIX wieku Puławy określane są mianem „Polskich Aten”.

Muzeum Czartoryskich od 2009 roku było jednym z oddziałów Muzeum Nadwiślańskiego w Kazimierzu Dolnym. Odwołuje się ono do tradycji pierwszego polskiego muzeum, które było jednocześnie jednym z najstarszych w Europie. Od 1 lutego 2017 r. Muzeum Czartoryskich w Puławach jest instytucją samodzielną. Choć dziś z dawnej świetności nie zostało dużo, i tak warto zobaczyć to miejsce