W pobliżu grodu Wołyń (dzisiejszy Gródek koło Hrubieszowa na Lubelszczyźnie) rozegrała się 22 lipca 1018 roku wielka bitwa między Bolesławem Chrobrym a Jarosławem Mądrym. W armii polskiego króla walczyło ok. 300 rycerzy niemieckich, 500 Węgrów, 100 Pieczyngów oraz od 2 do 5 tys. polskich zbrojnych, wojska ruskie wspomagały oddziały wikingów. Odniesione przez stronę polską zwycięstwo otworzyło Bolesławowi drogę do stolicy Rusi – Kijowa, który zajął 14 sierpnia tegoż roku. Wydarzenia nad Bugiem, stały się wydarzeniem o skali ogólnoeuropejskiej. Opisy bitwy znalazły się w ówczesnych kronikach zarówno spisywanych na Wschodzie, jak i Zachodzie Europy.


Muzeum Narodowe w Lublinie po raz trzeci było współorganizatorem inscenizacji bitwy nad Bugiem. Wydarzenie rozegrało się w Czumowie nad Bugiem, w pobliżu grodziska w Gródku, będącym pozostałością grodu Wołyń. W inscenizacji bitwy wzięło udział niemal 500 osób − rekonstruktorów z całej Europy. Na polu walki można było zobaczyć nie tylko wojów pieszych, ale i konnych oraz liczną grupę łuczników.


Miłośnicy średniowiecza również na co dzień mogą w Lublinie doświadczyć nieco wieków minionych za sprawą Stowarzyszenia na rzecz Promocji Wiedzy o Kulturze Średniowiecznej „Curia Mediaevalis”, które tworzą pasjonaci historii. Dzięki nim nad rzeką Czechówką, w przedłużeniu ulicy Wądolnej w kierunku Dąbrowicy, powstały krzyż, latarnia umarłych i miejsce spotkań, warsztatów, a w przyszłości, jeśli się uda, całego parku historycznego. – Zaczęliśmy od charakterystycznego krzyża i latarni umarłych, czyli elementów powszechnie spotykanych na średniowiecznych traktach. Zależy nam na przybliżeniu właśnie tych czasów, by przypomnieć, a może wielu osobom dopiero pokazać, że uniwersalizm w Europie, w której każdy czuł się jak u siebie w domu, sięga dawnych czasów – mówi Jakub Ordutowski, prezes Stowarzyszenia „Curia Mediaevalis”, archeolog i historyk z wykształcenia, wielki znawca i miłośnik kultury średniowiecznej.


To w średniowieczu narodziła się kultura rycerska i rozpowszechniła na całą Europę. – Bycie rycerzem było najwspanialszą możliwą formą aktywności kulturowej. Opisywał to m.in. bł. Rajmund Lull żyjący w XIII wieku. Rycerz to mężczyzna silny i pobożny, którego wyróżniają takie cnoty jak pobożność, hojność, męstwo i wolność. Wszystko to wykorzystuje w służbie słabych, wdów i sierot oraz w obronie Kościoła. To dobra treść do aktualizacji w kulturze współczesnej i przypomnienia tego, jakie cele i ideały stawiano w Europie już 700−800 lat temu. Chcielibyśmy, by przez nasze działania znów zaszczepiać te ideały w dzisiejszym świecie – mówi J. Ordutowski.


Park historyczny, jaki stowarzyszenie chce zbudować na granicy Lublina i Dąbrowicy, miałby służyć nie tylko edukacji, ale i popularyzacji idei znanych już w średniowieczu, które sprawdziły się w życiu całej Europy. – To nasz głos w dzisiejszym świecie, przekazujący to, jak my rozumiemy kulturę europejską. Obecnie dużo mówi się o wartościach europejskich, ale w przestrzeni publicznej mało kto je dookreśla. Są emblematem, pod którym każdy widzi to, co chce widzieć, forsuje się różne poglądy polityczne pod szyldem wartości europejskich, ale nikt nie mówi o nich w konkretny sposób. Nasza odpowiedź jest konkretna – kultura europejska poza grecką filozofią arystotelesowską i rzymskim prawem to także antropologia chrześcijańska. To wszystko swoje odzwierciedlenia znalazło właśnie w okresie pełnego średniowiecza. Później ta myśl zaczęła się wypaczać i zmieniać, burząc uniwersalizm w Europie. W XII i XIII wieku narodziła się większość zakonów, powstały uniwersytety. To pchnęło cywilizację niesamowicie do przodu. To wtedy cystersi poszli w leśne głusze, karczując je, wprowadzając nowy typ gospodarki i nauczając. Ludzie zaczęli się zrzeszać w różne bractwa, by organizować przestrzeń dookoła siebie. To średniowiecze, w odróżnieniu od świata antycznego, ukształtowało przekonanie, że prawa przysługują każdemu z samego faktu bycia człowiekiem – podkreśla historyk.


Miłośników historii zapraszamy na spacer doliną Czechówki w kierunku Dąbrowicy i zatrzymanie się przy krzyżu i latarni z dawnych czasów.