Grobownictwo wojenne w Lublinie - kolejne mogiły skierowane do renowacji

W przetargu, który był ogłoszony przez lubelski ratusz, wzięła udział jedna oferta która wpłynęła i która teraz będzie poddana analizie.

– Kontynuujemy renowacje najbardziej cennych obiektów grobownictwa wojennego w mieście. Tym razem pracami obejmiemy mogiłę ułanów z 1809 r., której ostatni remont prowadzony był w 1988 roku. Zabezpieczymy także relikt drewnianego krzyża na mogile legionistów, a także poprawimy stan pięciu grobów nieznanych żołnierzy na cmentarzu przy ul. Głuskiej. Renowację tych obiektów zgodnie z obowiązującymi przepisami sfinansujemy ze środków rządowych przeznaczonych na utrzymanie grobów i cmentarzy wojennych w kraju – mówi Janusz Semeniuk, zastępca dyrektora Wydziału Zieleni i Gospodarki Komunalnej Urzędu Miasta Lublin.

Przetarg obejmuje wykonanie prac renowacyjno-konserwatorskich mogił: legionistów, ułanów oraz nieznanych żołnierzy, a także montażu w tych miejscach trzech tablic informacyjnych oraz przygotowania dokumentacji powykonawczej. Prace będą wykonane zgodnie z opracowanymi programami prac konserwatorskich oraz pozwoleniem lubelskiego wojewódzkiego konserwatora zabytków.

  Mogiła Ułanów z 1809 r. w Lublinie. UM Lublin

Mogiła ułanów z 1809 r. wraz z pomnikiem na mogile ułanów ks. Józefa Poniatowskiego zlokalizowana jest u zbiegu ul. Obywatelskiej z al. Spółdzielczości Pracy w Lublinie. Miejsce, gdzie dziś stoi pomnik aż do 1916 r. terytorialnie znajdowało się poza granicami miasta. W tamtych czasach obiekt także bardziej przypominał kapliczkę niż pomnik. Mogiła ostatni raz restaurowana była w 1988 roku, a wcześniej w 1905 roku, kiedy to otrzymała wygląd zbliżony do współczesnego.

– Mogiła stanowi formę pomnika, której centralne miejsce zajmuje wysoka murowana kolumna zwieńczona daszkiem i metalowym krzyżem. Kolumna ma formę walca i znajduje się na wysokim cokole z gzymsem. Na stronie frontowej umieszczona jest żeliwna tablica z epitafium. W przedniej części widoczny jest oszklony obraz na blasze z wizerunkiem św. Rozalii, zaś przed kolumną dwa cokoliki z piaskowca z dekoracją w stylu empire. Pomnik otoczony jest dwoma ogrodzeniami z ozdobnymi gazonami w stylu klasycystycznym – wyjaśnia Monika Głazik z biura prasowego Urzędu Miasta Lublin.

Zewnętrze ogrodzenie stanowi niski murek z łańcuchami i 10 słupkami stylizowanymi na wzór luf armatnich, co stanowi militarny element mogiły. Od frontu ogrodzenia, na dwóch masywnych cokołach, umieszczone zostały wapienne rzeźby skierowanych ku sobie klęczących aniołów ze skrzydłami.

– Od frontu umieszczono także dwie mosiężne plakiety z motywami religijnymi. Kwatera jest miejscem pochówku żołnierzy z korpusu ks. Józefa Poniatowskiego, którzy ponieśli śmierć w maju 1809 roku; prawdopodobnie leży tam siedmiu poległych. Celem prac renowacyjnych i konserwatorskich na tej mogile będzie przede wszystkim zatrzymanie procesów niszczących – dodaje M. Głazik.

Pomnik przejdzie renowację i konserwację poszczególnych elementów kamiennych i rzeźb wraz przeprowadzeniem rekonstrukcji skrzydeł oraz całkowitą wymianą tynków z zabezpieczeniem masą mineralną przed wnikaniem wody. 

Krzyż na mogile legionistów, pochodzący prawdopodobnie z 1915 roku, znajduje się na niewielkim wzniesieniu w otoczeniu drzew przy ul. Północnej 85. To zbiorowa mogiła trzech żołnierzy Legionów Polskich, których 4 Pułk Piechoty i I Brygada na przełomie lipca i sierpnia 1915 roku stoczyły pomiędzy Lublinem a Jastkowem walki o przełamanie pozycji rosyjskich.

  Krzyż na mogile Legionistów w Lublinie. UM Lublin

– Krzyż składający się z trzech belek został wykonany z naturalnych konarów drzewa, którego stan ze względu na wiek i zniszczenie jest obecnie zły – widoczne są liczne pęknięcia i spróchniałe obszary. W celu zabezpieczenia konstrukcji i podparcia krzyża wprowadzona została doraźna drewniana ramka otaczająca krzyż, obecnie uszkodzona. Celem planowanych zabiegów będzie przede wszystkim zatrzymanie dalszego niszczenia reliktu. Zakłada się przede wszystkim podwieszenie krzyża w specjalnej metalowej ramie, która będzie stanowić również zabezpieczenie przed opadami – mówi M. Głazik.

Renowacji zostanie poddanych również pięć nagrobków nieznanych żołnierzy poległych w 1944 r. pochowanych na zabytkowym cmentarzu rzymskokatolickim w Głusku. Są to mogiły ziemne obmurowane, wykonane w latach 60. i 70. XX w. metodą odlewów.

– Na każdym nagrobku umieszczono betonowy krzyż posadowiony na cokole z narożami z tablicami, z wypukłym napisem o treści „Żołnierz Nieznany zginął 1944 roku”. Pierwotnie nagrobki pomalowane były w kolorze ciemnej szarości i podczas prowadzonych prac należy się odnieść do tej kolorystyki. Prace mają na celu oczyszczenie betonu z glonów, mchów, porostów i uszkodzonych spoin, a także uzupełnienie ubytków, fugowanie, przywrócenie koloru oraz wykonanie hydroizolacji. W przypadku jednego z nagrobków niezbędne będzie ponowne ustawienie w celu przywrócenia początkowego kształtu – wyjaśnia M. Głazik.

Całe zamówienie zostanie zrealizowane na podstawie porozumienia zawartego przez miasto z wojewodą lubelskim w sprawie przeprowadzenia remontu obiektu grobownictwa wojennego oraz umowy dofinansowania zadań w ramach programu rządowego „Groby i cmentarze wojenne w kraju” ze środków finansowych Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury. Kwota przeznaczona na realizację zamówienia to ponad 334 tys. zł. Złożona przez wykonawcę oferta mieści się w tej kwocie. Prace mają zostać wykonane do 22 listopada.