Odrestaurowano ołtarze w Matczynie

Oba zabytkowe ołtarze zostały przeniesione do nowego kościoła, wybudowanego według projektu Jerzego Siennickiego w Matczynie w latach 1937-47. Wcześniejszy, drewniany kościół z ok. 1730 r. został przeniesiony w latach 80. XX w. do Muzeum Wsi Lubelskiej, jako przykład jednego z najstarszych zachowanych kościołów na terenie Lubelszczyzny.

W październiku 2024 r. zostały zakończone prace konserwatorsko-restauratorskie przy dwu ołtarzach przytęczowych w kościele pw. Wniebowzięcia NMP w Matczynie. Opisane zabytki pochodzą z XVII w. Ich stan zachowania wymagał interwencji konserwatorskiej, gdyż struktura ołtarzy była osłabiona, a stabilność zaburzona. Oba były zaatakowane przez drewnojady. Ołtarze są wpisane do rejestru zabytków ruchomych województwa lubelskiego. Ołtarze stanowią pierwotne, oryginalne wyposażenie kościoła parafialnego pw. Wniebowzięcia NMP w Matczynie, który obecnie znajduje się na terenie muzeum Wsi Lubelskiej. W ramach prac wykonano m.in. konserwację rzeźb, elementów architektonicznych, usunięto wtórne warstwy i przemalowania, zrekonstruowano dekorację pozłotniczą ołtarzy.

- Widoczne były ubytki, spękania i obicia malatur oraz dekoracji pozłotniczej. W obu ołtarzach po bokach zwieńczeń usytuowane są rzeźby aniołków. W ołtarzu, znajdującym się po prawej stronie nawy, jedna z rzeźb nie jest oryginalna. Została w latach ubiegłych zastąpiona nową rzeźbą, usiłującą powtarzać kształt brakującej, jednak o znacznie „toporniejszej” formie - informuje na facebookowym profilu Dariusz Kopciowski, Lubelski Wojewódzki Konserwator Zabytków.

Konserwacja i restauracja zabytków to zespół działań z obszaru ochrony zabytków mających na celu zabezpieczenie, zatrzymanie bądź spowolnienie procesów degradacji oraz prawidłowe udokumentowanie prowadzonych prac, ich przyczyn, a także, w razie potrzeby, wyeksponowanie wartości artystycznych i estetycznych oraz przywrócenie jego wcześniejszej formy.

"Przed przystąpieniem do prac konserwatorsko-restauratorskich wykonano dokumentację fotograficzną, a elementy składowe zinwentaryzowano. Po przewiezieniu do pracowni oczyszczono lico i odwrocie z zanieczyszczeń, kurzu i pajęczyn przy pomocy miękkich pędzli i szczotek. Usunięto wtórne elementy metalowe oraz wykładzinę przyklejoną do cokołu mensy. Wykonano dezynsekcję wszystkich elementów składowych ołtarza, a następnie wzmocniono strukturę i inne elementy. Fragmenty konstrukcji najbardziej porażone przez owady i pozbawione wytrzymałości mechanicznej wymieniono na nowe z materiału takiego samego rodzaju co oryginalne" - czytamy w dalszej informacji Lubelskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.

Konserwacja zabytków kieruje się dwoma fundamentalnymi zasadami: zasadą minimalnej interwencji, polegającą na zastosowaniu jak najskromniejszych środków, które mają wpływ na istniejącą tkankę zabytkową, zasadą odwracalności interwencji polegająca na tym, że zawsze winna istnieć możliwość zlikwidowania skutków zabiegu konserwatorskiego, gdyby zaistniała potrzeba powrotu do stanu sprzed interwencji.

W tym znaczeniu konserwacja zabytków polega na działaniu, którego celem jest zapewnienie zabytkowej tkance dzieł sztuki (obrazów, rzeźb, wyrobów rzemiosła, a także obiektów architektonicznych, całych zespołów urbanistycznych, zabytkowych parków, stanowisk archeologicznych itp.) możliwości jak najdłuższego istnienia w niezmienionym stanie.

- W trakcie konserwacji odsłonięto dobrze zachowaną warstwę malarską w postaci mazerunku, pochodzącą zapewne z XIX/XX w. Ubytki form rzeźbiarskich wykonano z drewna lipowego. Całość scalono kolorystycznie i odtworzono złocenia w koniecznym zakresie. Przeprowadzone w kościele w Matczynie prace konserwatorskie i restauratorskie przy ołtarzu głównym, ambonie i chrzcielnicy doprowadziły do odkrycia i przywrócenia na wszystkich tych elementach wyposażenia mazerunku ze złoceniami na elementach zdobień snycerskich. Dzięki podjętym w 2024 r. działaniom wnętrze zyskało spójny historyczny i estetyczny wyraz, gdyż również na ołtarzach bocznych odsłonięto dobrze zachowaną polichromię naśladującą drewno - dodaje D. Kopciowski.

Prace były wykonywane na podstawie pozwolenia LWKZ przez Andrzeja Mrozowskiego i Paulinę Skrzypczak w ramach rządowego „Programu Odbudowy Zabytków” - Polski Ład.

W organizacji prac aktywnie uczestniczyli ks. Leszek Niedźwiedź, proboszcz parafii rzymskokatolickiej pw. Wniebowzięcia NMP w Matczynie oraz pracownicy Gminy Bełżyce.