Nowe pamiątki w Muzeum na Majdanku

To efekt akcji „Pamiątki” zorganizowanej w ramach jubileuszu 80-lecia działalności muzeum. W jej trakcie instytucja apelowała o przekazywanie obiektów związanych z historią Majdanka.
– Wykorzystamy je przede wszystkim w naszej działalności popularyzatorskiej i edukacyjnej. Część z podarowanych artefaktów prezentujemy na wystawie „Pamiątki”, którą można oglądać w Centrum Obsługi Zwiedzających – wyjaśnia Anna Surdacka, kierowniczka Działu Muzealiów PMM.
Wśród przekazanych muzeum obiektów znalazły się m.in. dwa kufry podróżne – jeden z nich zawierał płócienne worki transportowe wykorzystywane przez niemieckich żołnierzy. Drugi należał do Else Ledermann – niemieckiej Żydówki z miejscowości Gotha, która razem z siostrą Gertrud została deportowana do getta w Bełżycach w maju 1942 r. Żadna z kobiet nie przeżyła wojny.
Do zbiorów muzeum trafiła także aluminiowa papierośnica należąca do Mikołaja Peima, który jako więzień nr 4158 przebywał na Majdanku od sierpnia 1943 r. Ten wyjątkowy przedmiot został mu podarowany przez kolegów-współwięźniów, którzy wygrawerowali inicjały Peima oraz charakterystyczną zabudowę obozu i wieżę z herbem jego rodzinnego Dorohuska. Mikołaj został wywieziony do Dachau w kwietniu 1944 r., gdzie doczekał wyzwolenia.
Wolności doczekał także inny Polak i więzień kilku obozów – Jerzy Bargielski. Niemcy aresztowali go w kwietniu 1940 r. Przeszedł kolejno przez Dachau i Gusen, a w grudniu 1942 r. został przeniesiony na Majdanek. W obozie aktywnie działał w ruchu oporu jako informator z ramienia Delegatury Rządu RP na Kraj. Jerzy pozostał na Majdanku aż do ostatniego dnia jego funkcjonowania – 22 lipca 1944 r. wyszedł w ostatnim marszu ewakuacyjnym do Auschwitz. Uciekł z transportu podczas postoju kolumny więźniów na nocleg w Kraśniku. W przekazanej nam bogatej kolekcji pamiątek po Jerzym Bargielskim znajdują się m.in. jego fotografie, portret wykonany na Majdanku w 1942 r. oraz zbiór ponad 50 listów wysyłanych do rodziny z obozów.
Niezwykle cennym uzupełnieniem zbiorów jest kolekcja pamiątek po Henryku Wieliczańskim. Henryk (właśc. Izaak Halpern) Wieliczański był lekarzem, żołnierzem Armii Krajowej i więźniem trzech niemieckich obozów – Majdanka, Auschwitz i Flossenbürga. W pamięci współwięźniów zapisał się jako osoba ofiarnie niosąca pomoc innym. W domu Henryka i Teodozji Wieliczańskich schronienie znalazła ocalała z Holokaustu Żydówka Sara Celnik. Małżeństwo zostało uhonorowane tytułem „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata” przez instytut Yad Vashem w Jerozolimie. Potwierdzający to dyplom i medal zostały włączone do zbiorów muzeum.
– Nowe archiwalia to także fotografie wykonane na terenie byłego obozu w 1944 r., niemal 50 grypsów wysłanych z KL Lublin przez Jerzego Wróbla vel Nowaka, fotografie i relacja spisana przez Roberta Eisenstaeda, który uciekł z Majdanka w lipcu 1942 r., oraz oryginalny maszynopis wspomnień Czesława Skoraczyńskiego – wyjaśnia Anna Wójcik, kierowniczka Archiwum PMM.
Państwowe Muzeum na Majdanku powstało w listopadzie 1944 r. jako pierwsze na świecie muzeum upamiętniające ofiary II wojny światowej. W jego zbiorach znajduje się 18 metrów bieżących oryginalnych dokumentów poobozowych oraz ponad 300 tysięcy eksponatów – głównie przedmiotów osobistych należących do więźniów Majdanka oraz obozów zagłady w Bełżcu i Sobiborze. Kolekcje muzealne obejmują także blisko 7 tysięcy prac z zakresu sztuki współczesnej.