Od płótna do multimediów

Worek z farbami – Skarb Stanisława Koguciuka” to przedsięwzięcie, które ma nie tylko przypomnieć twórczość jednego z najbardziej znanych artystów ludowych ubelszczyzny, ale też pokazać, że tradycja nie jest czymś, co należy zamknąć w muzealnej gablocie - przeciwnie, może wciąż inspirować, bawić i poruszać.

Stanisław Koguciuk, nieżyjący już malarz z Pławanic, był postacią wyjątkową. Jego obrazy były pełne humoru, prostoty i ciepła. Dzieła prezentowały codzienne życie wsi, przyrodę, pracę i wiarę. Zyskał miano „chełmskiego Nikifora”, ale jego styl był niepowtarzalny. Sam siebie nazywał „malującym z potrzeby serca”.

- W jego obrazach jest coś więcej niż tylko wiejska sceneria. To zapis emocji, obserwacji i ogromnej wrażliwości na świat. To sztuka, która mówi prostym językiem, ale trafia głęboko - podkreśla Barbara Wybacz, pomysłodawczyni projektu i kuratorka wystawy.

To właśnie wokół jego twórczości zbudowano cały program „Worka z farbami”. W centrum Kamienia powstaje nowoczesna, przeszklona przestrzeń wystawiennicza, dostępna dla wszystkich mieszkańców i turystów. Odwiedzający będą mogli zobaczyć reprodukcje obrazów Koguciuka, archiwalne zdjęcia, a także krótkie filmy pokazujące, jak powstawały jego prace. Ekspozycja prowadzi przez główne motywy malarstwa artysty: od scen rodzajowych, przez pejzaże, po symboliczne przedstawienia pór roku i świąt religijnych.

- Zależało nam, by stworzyć miejsce otwarte i przyjazne, gdzie sztuka ludowa przemówi do współczesnego odbiorcy. Bez patosu, za to z bliskością i kolorem - dodaje Wybacz.

„Worek z farbami” nie zatrzyma się jednak w jednym miejscu. Równolegle rusza objazdowa wersja wystawy, przygotowana z myślą o szkołach w całym regionie. Mobilna ekspozycja trafi do kolejnych placówek, gdzie uczniowie będą mogli nie tylko zobaczyć prace Koguciuka, ale też wziąć udział w interaktywnych zajęciach, obejrzeć krótkie animacje i dowiedzieć się, jak powstaje sztuka ludowa.

- Chcemy, żeby dzieci i młodzież zobaczyły, że twórczość ludowa to nie tylko historia, ale też sposób na wyrażanie siebie. Koguciuk był samoukiem, a mimo to potrafił stworzyć coś, co do dziś zachwyca. To bardzo inspirujące - mówi Anna Kociuba z zespołu edukacyjnego projektu.

Zajęcia będą wpisywać się w szkolne programy edukacyjne i mają rozwijać kompetencje kulturowe młodych ludzi. Nauczyciele otrzymają również materiały dydaktyczne, które pomogą im kontynuować temat w klasach.

Kulminacją całego przedsięwzięcia będzie wydarzenie artystyczne zaplanowane na 18 października 2025 roku o godz. 16.00 w Gminnym Centrum Kultury w Kamieniu. To dzień, w którym barwny świat Stanisława Koguciuka ożyje w zupełnie nowej formie. Na uczestników czeka mapping - widowisko świetlne inspirowane malarstwem artysty, które połączy obrazy, dźwięk i ruch w jedno niezwykłe doświadczenie wizualne. W programie znajdą się również występy lokalnych artystów, warsztaty plastyczne i rękodzielnicze, pokaz animacji „4 pory roku”, a także panel dyskusyjny z etnografami i znawcami sztuki ludowej.

- Mapping to forma sztuki, której Koguciuk pewnie nigdy by nie przewidział, ale jestem przekonana, że spodobałaby mu się. To jego kolory, jego rytm, jego opowieść - tylko w nowoczesnym wydaniu - podkreśla Wybacz.

Osoby zainteresowane udziałem w warsztatach mogą zapisać się przez formularz online: https://forms.gle/DSFDDKwYJqJyjGWN7

Wydarzenie jest objęte patronatem medialnym "Gościa Lubelskiego".