Zbigniew Nosowski, redaktor naczelny „Więzi” zajął się tematem „Nawrócenie kościelnych struktur”. Odwoływał się przy tym do adhortacji papieża Franciszka „Evangelii Gaudium”. Wymienił według niego najważniejsze punkty nawrócenia pastoralnego: 1) Konieczność zmiany myślenia – myślenie w kluczu misyjnym każde przełamywać przekonanie, „że tak zawsze było”. 2) Droga w nieznane – papież Franciszek nie przedstawia modelu bo jest „przywódcą adaptacyjnym”. Jest to nawiązanie poniekąd do drogi Abrahama, który wyruszył w nieznane. 3) Nawrócenie kościelnych struktur – wymaga kreatywności. Zachęca do tego papież Franciszek, ale już w latach 50-tych mówił o tym J. Ratzinger. 4) Co ma do powiedzenia teologia? Chodzi o aktywność teologów, którzy nie powinni jedynie przyklaskiwać wypowiedziom papieża. Zdaniem Z. Nosowskiego jednak, nawrócenie kościelnych struktur nie jest najważniejsze, bo chodzi przede wszystkim o nawrócenie duchowe i misyjne.

Ks prof. Andrzej Pietrzak SVD z KUL skupił się na temacie „Katolicyzm – pożegnanie z eurocentryzmem?”. Latynoamerykanista podkreślał, że Europa nie odgrywa już takiej roli w świecie jak dawniej. Jego zdaniem samo mówienie o centryzmie jest sprzeczne z wiarą, a tym bardziej prezentowanie takiej postawy. Wykazał na liczbach, że zarówno pod względem powołań, wiernych i parafii – Europa już nie jest traktowana jako „centrum” katolicyzmu.

Zastanawiał się czy Polacy nie są trochę centrystami – polonocentrystami. Odniósł się tu do kwestii krytyki papieża Franciszka przez różne środowiska i osoby. – Mamy papieża z Kościoła powszechnego, zróżnicowanego. Wielu Polakom to nie odpowiada – podkreślał.

W odniesieniu do tej kwestii, w dyskusji o. Tomasz Dostatni zauważył, że Jan Paweł II tuż po wyborze powiedział, że jest papieżem z dalekiego kraju, a Franciszek, że jest z końca świata. – Świat przepracował styl i myśl Jana Pawła II, odrobił lekcję. Natomiast my nie rozumiemy papieża Franciszka, musimy go przepracować, jego kontekst kulturowy i teologiczny, ale nadal niewiele robimy w tym kierunku – zauważył dominikanin. Z kolei ksiądz pracujący w Czechach stwierdził w odniesieniu do wypowiedzi Z. Nosowskiego, że nawrócenie pastoralne jest ważne, ale chodzi także o efektywność.

„Kościół katolicki w dialogu ekumenicznym - ludzie, nauczanie, działania” to z kolei tytuł wystąpienia bp. Krzysztofa Nitkiewicza z Sandomierza, który jest Przewodniczącym Rady ds. Ekumenizmu Konferencji Episkopatu Polski oraz Zespołu ds. kontaktów z Polską Radą Ekumeniczną, a także członkiem Międzynarodowej Komisji mieszanej do dialogu teologicznego między Kościołem katolickim a Kościołem prawosławnym. W swoim wystąpieniu zauważył, że dążąc do wyeliminowania podziałów, kierowano się duchem i metodami konkretnej epoki, których ocena według współczesnych kryteriów byłaby niestety uproszczeniem.

Odnosząc się do współczesnego dialogu ekumenicznego stwierdził m.in., że papież Franciszek kładzie nacisk na całościowe przyjęcie Ewangelii i wiarę w działanie Ducha Świętego, który niczym huragan obala mury podziału, przemienia serca i sprawia niespodzianki. Nawiązując do ks. prof. Wacława Hryniewicza, że „dialog ekumeniczny jest dla najbardziej wytrwałych”. Takimi są według niego są organizatorzy Międzynarodowego Kongresu Ekumenicznego w Lublinie.

Pełny program kongresu TU