Polska, dawaj!
Niefortunna przewrotka piłkarza oraz uraz barku sportowca tak zdominował mass media, że nawet mój pięcioletni syn, zupełnie przypadkowo słysząc o problemach filara polskiej obrony, stwierdził ostatnio po wieczorynce, że chce się pomodlić za jego zdrowie. Co potrafi zrobić czwarta władza!
Slogan Polska dawaj już na samym początku wywołuje szereg skojarzeń. Wprawdzie istotą dobrej poezji jest jej wieloznaczność, to nie o takie konotacje tutaj jednak chodzi. Niezorientowanemu w przestrzeni sportowej odbiorcy cisną się na język pytania. Co dawaj? Dlaczego dawaj? Kiedy dawaj? Jak dawaj? Pojawiają się też różne skojarzenia łącznie z tym wulgarnym dookreśleniem występującym w słownikach, a dodanym w postaci dopełnienia do czasownika dawać // dać… Dla kibiców sportowych, trenerów, jak też samych zawodników odpowiedź jest jasna, co podmiot wyrażony w tym haśle rzeczownikiem Polska, ma dawać. W interpretacji tego hasła ważne jest użycie czasownika wielokrotnego dawać. Od podmiotu wymaga się bowiem ciągłego, nieustannego, permanentnego „dawania”. Dawaj jest w tym przypadku okrzykiem dopingującym oraz formą instruującą w języku trenerów. Jest to zatem słowo czytelne w odmianie wewnątrzśrodowiskowej języka sportowego. Nieokreśloność, co ma dawać podmiot w piłkarskim haśle wymaga prześledzenia kontekstu, w jaki wpisuje się ten czasownik w języku sportu. W mówionej odmianie tego języka formę dawaj można usłyszeć zarówno w wypowiedziach widowni sportowej, jak i wariantach instruujących, tj. w języku trenerów oraz samych zawodników. Formacja czasownikowa może odnosić się do różnych sytuacji boiskowych – dawaj (podaj), dawaj (strzelaj), dawaj (biegnij), dawaj (kiwaj) itp. Jej znaczenie w języku sportu najlepiej oddaje slogan lekkoatletyczny: Szybciej! Wyżej! Dalej! Do każdego z trzech przysłówków można dodać zawołanie w postaci formy dopingująco-instruującej dawaj. Pobudzając do działania oraz aktywności sportowej, czasownik dawaj wpisuje się zatem w ogólne znaczenie sportowe ‘daj z siebie wszystko’. Korespondują z nim związki frazeologiczne używane w języku sportu typu zostawić serce (a nawet serducho) na boisku ‘oddać się grze, grać do końca, ambitnie, walecznie’, czy też zwrot iść w trupa ‘dać z siebie wszystko, walczyć zażarcie, na pograniczu możliwości fizycznych organizmu’.
Piłkarskie hasło Polska dawaj wywołuje u wielu osób rosyjskie (radzieckie) konotacje. Skojarzenia te motywuje i usprawiedliwia bardzo popularna w języku rosyjskim partykuła rozkazująca дава́й (дава́йте). Jako niesamodzielna część mowy nadaje wypowiedzeniu dodatkowego znaczenia, modulując treść komunikatu. W języku rosyjskim jako partykuła formatywna może też służyć do tworzenia form trybu rozkazującego. Bardzo popularna w języku rosyjskim partykuła występuje w konstrukcjach z czasownikiem, np. Давaй, пойдём в кинo! Давaй выпьем кoфе! Są to konstrukcje zachęcająco-żądające, w których mamy do czynienia z zapraszaniem lub prośbą o wykonanie jakiejś czynności.
Niestety, w języku ogólnym, ale przede wszystkim w wewnątrzśrodowiskowej odmianie języka sportowego piłkarskie hasło konotuje również wulgaryzmy. Zarówno w okrzykach kibicowskich, jak i języku sportowców, trenerów, działaczy związanych ze sportem eksklamacje dawaj, dawaj częstokroć są „ubarwiane” wulgaryzmem na k, który może występować zarówno na początku, w środku, jak i na końcu wypowiedzenia. Co ciekawe, występująca w języku rosyjskim oraz języku sportowym forma dawaj obecna jest też w tekstach polskich piosenek. Próżno szukać tego słowa w utworach Agnieszki Osieckiej, Marka Dutkiewicza, Andrzeja Mogielnickiego, Jacka Skubikowskiego, Wojciecha Młynarskiego czy Jacka Cygana, ale już z chęcią sięgają po nią twórcy z kręgu muzyki disco polo czy dance. Poniżej podaję kilka przykładów. Aby nie być posądzonym o łamanie prawa autorskiego, tudzież plagiat, a zatem respektując zasady etyki naukowej, odnotuję w tym miejscu, że są to cytaty wykonawców bądź zespołów: Gesek, Diadem oraz Trinix:
A więc dawaj, dawaj maleńka nie przestawaj.
Do domu Cię wezmę i będę powtarzał.
A więc dawaj, dawaj kochanie nie przestawaj.
Do auta Cię wezmę koleżankom opowiadaj.
Dawaj maleńka, dawaj, nie przestawaj,
Ruszaj swym ciałem, już się w Tobie zakochałem.
Balujesz do rana, dobra zabawa,
Nie przestawaj, dawaj, dawaj.
Balujesz do rana, twarz roześmiana,
Wszyscy razem, dawaj, dawaj.
Balujesz do rana, dziś pełna sala,
Lewa, prawa, dawaj, dawaj.
Balujesz do rana, głowa pijana,
Jeszcze głośniej, dawaj, dawaj.
