Życie pełne zaangażowania utrwalone na kamiennych tablicach

Wszystkie są utrzymane w jednym stylu, mają kształt leżącego prostokąta, są obramowane stiukowymi (szlachetny tynk, gipsowa masa do wyprawy tynkarskiej) białymi opaskami. Na tablicach zostały wyryte nazwy sal; na jednej z nich została umieszczona inskrypcja: „Sala im. H. Sienkiewicza Fundacji Rodziny Rostworowskich”. Zatrzymajmy się przy niej na chwilę. Napis przypomina fakt, że Antoni Rostworowski, właściciel majątku w Milejowie i Kęble k. Wąwolnicy, znany i światły  społecznik i zarazem skarbnik Komitetu Budowy Uniwersytetu Lubelskiego,  wraz z rodziną,  na początku lat dwudziestych ubiegłego wieku sfinansował odbudowę sali akademickiej (otrzymała imię znanego powieściopisarza) w zdewastowanym podczas I wojny światowej  budynku koszar, a przyznanemu Uniwersytetowi przez Józefa Piłsudskiego.

Wybitni przedstawiciele rodu

Kilkanaście  kroków dalej, na kolejnej tablicy możemy przeczytać inny napis: „Sala im. Zofiji z hr. Rostworowskich Stanisławowej Wessel”. Pamiątkowa dedykacja przywołuje nazwiska donatorów (odbudowa sali), z którymi jest związana także historia Akademika Męskiego KUL (najstarszego w Lublinie) ulokowanego przy ulicy Niecałej 8 w rozleglej kamienicy zbudowanej na planie kwadratu, z dziedzińcem pośrodku. Otóż nieruchomość stanowiła własność małżeństwa Zofii z domu Rostworowskiej i Stanisława Wesselów, zaangażowanych w dzielność społeczną i patriotyczną właścicieli majątku w Żyrzynie k. Puław.  Niedługo po powołaniu do życia Uniwersytetu, w roku 1919,  Stanisław  przekazał budynek Kołu Pomocy Młodzieży Akademickiej Uniwersytetu.

Wspomniane tablice i historia akademika męskiego stanowią świadectwa (jedno z wielu) przypominające szlachetne i szczodre działania przedstawicieli rodziny  Rostworowskich na rzecz naszej Alma Mater. Godzi się przy tym  wspomnieć, że ta  wywodząca  się z Wielkopolski, korzeniami sięgająca  czternastego stulecia, pieczętująca  się herbem „Nałęcz” familia, rozrodzona i skoligacona z innymi znanymi rodami,    funkcjonowała w  rożnych regionach Polski, także na Lubelszczyźnie.  Wydała wiele znanych i zasłużonych  postaci. Wśród Rostworowskich znajdują się bowiem wybitni politycy, dyplomaci, wojskowi i społecznicy. Noszący to nazwisko wnieśli duży wkład w rozwój polskiej kultury – byli  wśród nich uczeni, pisarze, kompozytorzy czy malarze. Wśród Rostworowskich nie brakowało wybitnych duchownych i  sióstr zakonnych, oddanych  służbie Kościołowi.

To był niezwykły jezuita

Do tej grupy należał o. Tomasz (1904-1974), jezuita, muzyk, pedagog, harcmistrz, uczestnik obrony Lwowa, żołnierz AK i powstaniec warszawski, więzień polityczny, duszpasterz akademicki, kierownik polskiej sekcji Radia Watykańskiego w Rzymie. Bogaty życiorys tego odważnego  i wszechstronnego człowieka (można by nim obdzielić wiele osób i każda z nich miała by niezwykłą, wyjątkowa biografię), zawiera także kilka, wcale nie epizodycznych, pobytów  w Lublinie.

Pierwszy raz w mieście na Bystrzycą Tomasz Rostworowski pojawił się jako młody gimnazjalista. Otóż, po opuszczeniu - wraz z matką i braćmi - Kijowa i powrocie do wolnej już Polski, w Lublinie kontynuował naukę w Gimnazjum im. Stefana Batorego  (zwanego także „Szkołą Lubelską”), gdzie zdał egzamin dojrzałości. „Moich dwóch starszych synów, Tomka i Stefana, zapisałam do „Szkoły Lubelskiej”, gimnazjum założonego staraniem Antoniego Rostworowskiego i innych ziemian”, zanotowała jego matka, Teresa z Fudakowskich Rostworowska w swoich wspomnieniach („Za szlakiem mojego życia”).  Już jako uczeń przejawiał zdecydowany charakteru i liczne przymioty ducha; miał wiele zainteresowań, w tym pasję i przywiązanie do wartości skautingu (zostało mu to na cale życie). „Zaraz  wstąpił do harcerstwa i z młodzieńczym zapałem poświęcał swój wolny czas młodszym chłopcom”, wspomniał lata szkolne jego brat Stefan („Pomagał w sercach odnajdywać Boga. Sto i więcej wspomnień świadków życia ojca Tomasza Rostworowskiego TJ”) . ”Poza tym  miał dwa zainteresowania: astronomię i muzykę” – czytamy dalej. Istotnie, Tomasz był  bystrym i  pilnym uczniem;  utalentowany muzycznie, w Lublinie ukończył Szkołę Muzyczną  im. Stanisława Moniuszki.

Po uzyskaniu matury rozpoczął studia z historii  na Wydziale Nauk Humanistycznych nowo utworzonej wszechnicy katolickiej. „Tomek na razie zapisał się na uniwersytet głównie dlatego, by się zetknąć z młodzieżą akademicką i zapoznać się z jej mentalnością zanim podejmie  ostateczną decyzję co do osobistych zamiarów”, zanotowała przywoływana już   Teresa z Fudakowskich Rostworowska („Za szlakiem mojego życia”). Z racji na koligacje rodzinne i powiązania towarzyskie środowisko akademickie nowej wszechnicy nie było mu obce, osobiście poznał wielu profesorów. „Tomek lubił rozmawiać z ojcem Jackiem Woronieckim, dominikaninem, naszym krewnym, późniejszym rektorem KUL-u”,  wspominał jego brat Stefan. Na Uniwersytecie studiował krótko, bo zaledwie rok; niemniej pozostawił wyraźny  ślad  swojego pobytu - jako student pierwszego roku historii stał się współzałożycielem korporacji akademickiej „Concordia”. Potwierdza to archiwalny  tekst statutu z  lutego 1923 roku. W jego ostatnim paragrafie są podpisy dwunastu „członków - założycieli”; jednym z nich był autograf Tomasza Rostworowskiego.