Muzeum Archidiecezji Lubelskiej sięga swoimi korzeniami początków XX w., kiedy pierwsze inicjatywy muzealne zaczęły koncentrować się wokół gromadzenia pamiątek związanych z Kościołem unickim. Niestety, okres II wojny światowej przyniósł ogromne straty - wiele bezcennych dzieł sztuki sakralnej zostało zniszczonych lub rozproszonych.